Dy vjet më parë, ish-ministri i Danimarkës për Emigracionin dhe Integrimin, Mattias Tesfaye, donte të zbulonte nëse kishte një lidhje midis vendit nga vinin njerëzit dhe si shfaqeshin në statistikat e krimit dhe punësimit të ministrisë.
Kjo bëri që Tesfaye të mbikëqyrte krijimin e një mase të re dhe të pazakontë statistikore, MENAPT: Lindja e Mesme, Afrika e Veriut, Pakistani dhe Türkiye, e cila është e ndryshme nga klasifikimi për vendet joperëndimore që tashmë përdoret nga Statistikat e Danimarkës - autoriteti qendror që mbledh, përpilon dhe publikon statistika mbi shoqërinë daneze.
MENAPT është një zgjatim i një termi ekzistues të diskutueshëm MENA (Lindja e Mesme dhe Afrika e Veriut), një konstrukt evropian për të bashkuar kombet prej dhjetëra milionësh në grupe për nevojat e tyre të politikës së jashtme.
Termi MENA shihet gjithashtu si një trashëgimi koloniale, pasi ishte Zyra Britanike e Indisë që për herë të parë shpiku termin “Lindja e Mesme” në vitet 1850, dhe që më vonë u popullarizua nga Alfred Thayer Mahan, një avokat i famshëm i fuqisë detare amerikane.
Një kuadër i fakultetit Etee Bahadur, në Jamia Millia Islamia, shkroi në OpIndia se nomenklatura “Lindja e Mesme” të kujton disi eurocentrizmin. “Në fund të fundit, rajoni mund të quhet “Lindja e Mesme” vetëm kur shikohet nga Evropa.”
Nëse shikohet gjeografikisht, zona që bie në rajonin e "Lindjes së Mesme" do të ishte në të vërtetë përgjatë periferisë perëndimore të Azisë.
Pra, ajo që është e re në listën daneze është se ajo synon disa vende të zgjedhura dhe vetëm ato me popullsi kryesisht myslimane – një listë vendesh që nuk janë klasifikuar kurrë në të njëjtin grupim më parë.
Për shembull, Izraeli nuk arrin të gjejë një vend në listën daneze dhe po ashtu edhe Eritrea dhe Etiopia, pavarësisht se janë të vendosur gjeografikisht midis Egjiptit, Somalisë dhe Xhibutit.
Izraeli, Eritrea dhe Etiopia nuk janë kryesisht myslimanë, ndryshe nga Egjipti, Somalia dhe Xhibuti.
Megjithëse lista u prezantua në vitin 2020, që atëherë ajo është bërë një pjesë e rëndësishme e retorikës politike të vendit. Për më tepër, rregulloret e reja të shtetësisë së vënë në fuqi vitin e kaluar treguan se aplikantët nga vendet e MENAPT-it do të gjykoheshin veçmas nga homologët e tyre në listën joperëndimore.
Kritikët e MENAPT-it e shohin këtë si një përpjekje që mund të çojë në diskriminim të mëtejshëm ndaj myslimanëve që jetojnë në Danimarkë, dhe veçanërisht atyre që u përkasin vendeve në listë.
Sociologia që shkruan për racizmin anti-mysliman, racizimin dhe hapësirën, Amani Hassani, thotë se shqetësimi është se kategoria MENAPT do të bëhet pjesë e vlerësimit të aplikimeve për shtetësi.
“Disa politikanë që janë pjesë e komitetit të miratimit të shtetësisë kanë pranuar në vitet e kaluara se votojnë kundër aplikantëve me origjinë nga vendet me shumicë myslimane", tha ajo për TRT World.
“Nëse politikanët marrin një mjet të qartë statistikor për të bërë dallimin midis aplikantëve myslimanë nga aplikantët e tjerë joperëndimorë, ata do të jenë në gjendje të refuzojnë çdo kërkesë për shtetësi nga myslimanët me pak mbikëqyrje", deklaroi Hassani.
Në vitin 2021, një raport i publikuar nga Instituti Danez i të Drejtave të Njeriut zbuloi se 35 për qind e të gjithë pasardhësve të migrantëve nuk kishin nënshtetësi daneze, shumë prej të cilëve ishin myslimanë dhe të lindur në Danimarkë, gjë që pengonte perspektivat e tyre për të marrë pjesë në një fushë loje të barabartë si bashkëmoshatarët e tyre danezë.
Myslimanët si të “tjerë”
Hassani është e lindur dhe edukuar në Danimarkë, pasi gjyshërit e saj u transferuan në vend si emigrantë për punë në fund të viteve 1960.
Duke u rritur në vitet pas 11 shtatorit, Hassani thotë se ajo ishte mjaft e vjetër për të përjetuar ndryshimin në diskursin politik dhe mediatik mbi myslimanët në Danimarkë në fillim të viteve 2000, dhe se si është përkeqësuar gradualisht që atëherë.
Me një rritje të politikave antimyslimane, ksenofobike dhe kundër imigracionit në Danimarkë, Hassani u interesua të studionte tensionin midis Danimarkës që përfaqësonte veten si një shoqëri progresive postracore dhe përvojat aktuale të myslimanëve në jetën e përditshme.
“Danimarka është e ngjashme me shumë vende të tjera në Evropë në lidhje me islamofobinë e saj në rritje. Është e rëndësishme të kuptohet se si islamofobia – si llojet e tjera të racizmit – është një mënyrë për të mbështetur dinamikat e fuqisë racore brenda shoqërisë", thotë ajo.
“Ekziston një interes i madh për të përfaqësuar myslimanët si 'tjetri' thelbësor në raport me popullsinë e përgjithshme daneze, e cila supozohet të jetë e bardhë dhe jomyslimane. Ky lloj retorikës politike zbret në ndërveprimet e përditshme brenda popullatës", shton sociologia Hassani.
Kjo pasqyrohet në studimin e Ebad Pashës mbi përvojat e jetuara të pakistanezëve të brezit të dytë në Danimarkë, i cili tregon se si rritja e racizmit kundër myslimanëve ka ndikuar në ndjenjën e tyre të përkatësisë.
Pasha është një studiues i shkencave politike, i cili kaloi dy vjet në Danimarkë nga 2018-2020, duke eksploruar ndikimin e rritjes së racizmit dhe format e ndryshme që ai merr, në ndjenjat e përkatësisë dhe sigurisë ontologjike midis pakistanezëve të gjeneratës së dytë në vend.
Një nga fushat e tij të fokusit ishte të shikonte se si ata njerëz po përballeshin me situatën dhe ndikimin e saj në planet e tyre të ardhshme.
“Njerëzit me të cilët fola po kujtoheshin gjithnjë e më shumë për 'tjetërsinë' e tyre nëpërmjet mediave, narrativave politike dhe formave strukturore personale të racizmit që nuk i përkasin Danimarkës, veçanërisht në dy dekadat e fundit", thotë Pasha.
“Kjo po ndodh edhe për ata që menduan se i përkisnin, por tani kanë filluar të mësojnë se kjo mund të mos jetë rast i domosdoshëm", theksoi ai.
Në bisedë me TRT World, Pasha thotë se e sheh atë shqetësuese sepse nëse racizmi mbizotërues dhe në rritje po ndikon në sigurinë ontologjike dhe përkatësinë e njerëzve që përndryshe mund të konsiderohen "të mirëintegruar në shoqëri", gjërat janë ndoshta "shumë më keq’ për të tjerët".
“Media dhe politikanët kanë një rol të madh për të luajtur në këtë skenar dhe janë format më të organizuara dhe më strukturore të racizmit që përkeqësojnë procesin e mospërkatësisë mes pakicave", thotë ai.
Çështja e vlerave daneze
Kur Tesfaye, i cili tani është ministër i drejtësisë i Danimarkës, vazhdoi me planet e tij për të vënë në lëvizje listën MENAPT, ai argumentoi se shifrat e reja ose statistikat që dalin “do të ofrojnë një diskutim politik më të ndershëm për pakicën e emigrantëve që krijojnë sfida shumë të mëdha për shoqërinë tonë”.
Nga 1 janari i vitit 2020, njerëzit që i përkisnin listës MENAPT përbënin mbi 54 për qind të të gjithë popujve joperëndimorë që banonin në Danimarkë.
Hassani thotë se përderisa qëndrimet antimyslimane përfaqësohen në gjithë spektrin politik të Danimarkës, ka një ndryshim midis politikanëve në mënyrën se si ata i kategorizojnë myslimanët.
“Ndërsa disa politikanë në të djathtën politike priren t'i shohin të gjithë myslimanët në Danimarkë si në thelb problematikë, ka liberalë politikë që bëjnë dallimin midis ‘myslimanëve të mirë’ dhe ‘myslimanëve të këqij'", thotë ajo.
Ajo që do të thotë Hassani është se myslimanët që shkojnë në shkollë, punojnë, adoptojnë vlerat daneze dhe nuk kërkojnë shumë strehim fetar, konsiderohen "të mirë".
“Por, në të njëjtën kohë, myslimanët të cilët nuk janë financiarisht të pavarur (nga mirëqenia), të cilët nuk mund të përballojnë të largohen nga banesat sociale, të cilët kanë vështirësi të flasin gjuhën daneze ose që ‘myslimanizmi’ i tyre është shumë i dukshëm, shpesh shahen. Me fjalë të tjera, nëse nuk je një mysliman i suksesshëm produktiv, je problem për shkak të myslimanizmit tënd", thotë Hassani.
Referimi i Tesfaye për një pakicë emigrantësh si një sfidë për shoqërinë daneze është pjesë dhe përfaqëson një diskurs politik: ruajtjen dhe mbrojtjen e vlerave daneze.
Ndërkohë, Hassani thotë se ky është një trend i ndjekur në gjithë Evropën. “Po kthehet në një qasje etnonacionaliste për të kuptuar kulturën dhe vlerat kombëtare”, thotë ajo.
“Kombet perëndimore janë përqendruar historikisht kundër Islamit dhe myslimanëve për të përcaktuar ‘vlerat e tyre liberale’. Nuk është vetëm një mënyrë për të esencializuar vlerat daneze për të përjashtuar shprehjet alternative të të qenët danez, por shpesh është gjithashtu një proces që është shumë i racizuar – vlerat tona liberale kundrejt vlerave të tyre joliberale", shton ajo.
“Nuk është për t’u habitur atëherë që vlerat daneze paraqiten në kontrast me myslimanët. Vlerat myslimane përfaqësohen si antidemokratike, të prapambetura dhe të pabarabarta, ndërsa vlerat daneze janë demokratike, progresive dhe të barabarta. Kështu, vlerat myslimane përfaqësohen si vlera të natyrshme antidaneze", përfundon Hassani.
