Në një lagjje të dëmtuar të qytetit antik turk të Antakyas, kumbon një kasetofon i vjetër i zi, “Wish You Were Here” i Pink Floydit nga ku kanë mbetur pak banorë që kur dy tërmete shkatërruese e lanë atë në gërmadha gati një muaj më parë.
Pothuajse të gjitha dyqanet e qytetit u mbyllën dhe radhët e ndërtesave ishin bërë grumbuj rrënojash, por Mehmet Serkan Sincan, një tregtar antik që vendosi të qëndronte aty, shtron mallrat e tij në rrugë dhe bën muzikë për kalimtarët e rastit – ashtu siç bënte më parë para tërmeteve.
Një gjurmë e orëve të famshme të shkrira të Salvador Dalit ishte varur dukshëm në murin e jashtëm të dyqanit të tij të dëmtuar, së bashku me sixhadetë e një xhamie të madhe dhe një tjetër që përshkruan Jezusin duke udhëhequr një tufë delesh drejt ujit.
Në një qytet ku jeta është ndalur, 50-vjeçari Sincan, i cili numëronte miqtë dhe fqinjët mes mijërave që ndërruan jetën në këtë fatkeqësi, tha se vendosja e ekranit si zakonisht ishte një mënyrë për të ruajtur një farë normaliteti.
“Edhe para tërmetit, këto karrige ishin jashtë, unë kisha sende jashtë për të treguar se ne drejtojmë një dyqan antik... Kjo është një jetë normale, klasike për ne... Kështu që ne i jemi kthyer normalitetit,” tha ai. “Ne jemi të lumtur këtu.”
Në rrugët dikur plot me turistë, shumica e kalimtarëve tani janë ushtarë, oficerë policie dhe punonjës të tjerë të urgjencës.
Shpëtimi i mallrave
Sincan tha se ndërtesa historike që strehon dyqanin e tij është konsideruar e sigurt nga inxhinierët, me dëmtimin e kufizuar nëpër suva dhe disa mure që nuk mbajnë ngarkesë.
Por, ka pasur edhe dëmtime në mijëra sende antike që ai ka mbledhur ndër vite.
Brenda ndërtesës, vazo, filxhanë çaji, pjata dhe enë të tjera shtrihen të lëkundura nga vendet e tyre në kabinete dhe qelqet shumëngjyrëshe dhe guri i thyer mbulojnë dyshemenë mes copave prej argjendi, një shandan dhe një mobilje prej druri e copëtuar.
Sincan ecte nëpër dyqan duke shpëtuar atë që mundej: një portret të babait të tij, një imazh vizatimor i Albert Ajnshtajnit me gjuhën jashtë; një kopje e zbehur e Mona Lizës.
Në një dhomë, muri u shemb mbi koleksionin e tij të qelqeve antike turke.
“Kam shpëtuar pak, pjesa tjetër është nën rrënoja dhe nuk mendoj se është e gjitha e prishur. Kur ta rregullojmë këtu do të dalin edhe disa gota, dashtë Zoti”, tha ai duke buzëqeshur.
Qytetin do ta rindërtojmë
Tërmeti la në rrënoja shumë prej ndërtesave historike në një qytet me një histori të fortë të diversitetit fetar – duke përfshirë kishat që datojnë që nga antikiteti dhe shumë nga xhamitë e vjetra të qytetit.
Imamët që thirrnin ezanin musliman pesë herë në ditë gjithashtu u larguan, tha Sincan, duke e shtyrë atë të merrte vetë detyrën e shenjtë.
“Unë nuk po i dëgjoj thirrjet për namaz. Kam 20 vjet që falem dhe kjo më ka lënduar,” tha ai.
Disa herë në ditë, ai ngjit shkallët e ndërtesës së tij në një oborr të vendosur mbi rrugë dhe, me zë të lartë, i thërret besimtarët të falen.
“Është një çështje nderi për turqit. Ne themi që flamuri të mos ulet dhe ezani të mos ndalet”, tha ai.
Një burrë që ka fituar nga gjërat e vjetra, Sincan tha se kishte një pamje historike të shkatërrimit të tërmetit.
Antakia është dëmtuar ose shkatërruar rëndë disa herë gjatë më shumë se 2.000 viteve, si nga tërmetet ashtu edhe nga pushtimet, ndërsa ishte nën pushtimin e grekëve të lashtë, romakëve, arabëve dhe osmanëve.
Sincan tha se ka besim se qyteti do të ngrihet përsëri.
“Antakia ka rënë gjashtë herë, kjo ishte hera e 6.5-të. Dashtë Zoti, ne do ta rindërtojmë atë deri në herën e 7-të.”
