Duke shëtitur nëpër lagjen piktoreske Bakırköy në anën evropiane të Istanbulit, ju do të kaloni pranë Muzeut të Kamerës Hilmi Nakipoğlu pa e kuptuar thesarin që mban ai. Që nga viti 1997, ky muze shfaq koleksionin privat të biznesmenit Hilmi Nakipoğlu dhe strehon artefakte dhe instrumente që tregojnë historinë dhe evolucionin e kamerës – instrumenti që ka luajtur ndoshta rolin më të madh në dokumentimin e historisë që nga fundi i shekullit XIX.
“Mendoni për çdo aparat fotografik si një person që memorizon atë që sheh. Çdo aparat fotografik ka një histori, ashtu si çdo person. Ajo ka regjistruar gjithçka që lidhet me ngjarje të hidhura dhe të ëmbla. Besoj se edhe ato kamera kanë identitete të ndryshme, si njerëzit,” tha për TRT World Hilmi Nakipoğlu, i cili themeloi muzeun e parë të kamerave në Türkiye.
Kamera lucida
Historia e Nakipoğlu me fotografinë shkon prapa në jetën e tij të hershme. I lindur në Gaziantep në vitin 1948 si fëmija i parë i një babai tregtar, Hilmi Nakipoğlu erdhi në Istanbul në vitin 1958 me familjen e tij pasi babai i tij u zhvendos. Interesi i tij për fotografinë filloi të rritet për shkak të disponueshmërisë më të madhe të kamerave dhe materialeve të tjera si rrotullat e filmit në qytetin e madh.
Dalëngadalë, megjithatë, interesi i tij për fotografinë u shndërrua në një dashuri për instrumentet që bëjnë fotografitë. Në vitin 1970, Nakipoğlu ishte bërë një i apasionuar dhe koleksionist i kamerave.
Në kohën kur ai hapi muzeun për të ekspozuar koleksionin e tij privat, ai kishte mbledhur një shumëllojshmëri të mahnitshme instrumentesh nga e gjithë bota, të hershme të cilësisë së mirë që nga viti 1896. Ky është një vit pasi filmat u shpikën zyrtarisht nga vëllezërit Lumiere.
Këtu, çdo instrument dhe kornizë fotografike e restauruar dhe mirëmbajtur me dashuri është jashtëzakonisht e bukur. Dhe e vjetër. Kamera më e re e ekspozuar është gjysmë shekulli e vjetër.
“Me kalimin e viteve, fillova të ndërtoj koleksionin tim duke blerë kamera. Sidomos gjatë fundjavave. Ndonjëherë nga dy ose tri. Kudo që kishte shitje kamerash, unë isha atje. Njihja një numër tregtarësh të mallrave të përdorura. Kur merrnin një instrument të ri, më telefononin menjëherë. Tani kam grumbulluar rreth 1.000 kamera dhe vazhdoj të mbledh”, shton Nakipoğlu.
Në ekran janë kamera portative dhe joportative në studio, kamera me lente të dyfishta, kamera të spiunimit ose minikamera dhe kamera polaroid, duke përfshirë 60 brende nga vende të ndryshme.
Artikuj nga Q Branch të James Bond
Nga këto, veçanërisht kamerat e spiunimit tërheqin shumë vëmendje. “Kam instrumente në muze që bëjnë foto në filma shumë të hollë me gjatësi deri në 8 mm, të cilat përdoreshin nga spiunët e kohës. Disa prej tyre duken si çakmakë ose stilolapsa, të tjera si kanaçe pijesh me gaz që synojnë të mashtrojnë njerëzit. Ashtu si kamerat u shpikën nga nevoja, ashtu edhe kamerat e spiunimit u miniaturuan nga nevoja.
Për dekada, Nakipoğlu do të ekspozonte koleksionin e tij për të cilin kishte shpenzuar pasurinë, në shtëpinë e tij. Gjatë gjithë kohës, ai u thoshte të ftuarve se donte të krijonte një muze në të ardhmen. “Siç thoshte [Michel de] Montaigne”, thotë Nakipoğlu, “Asnjë erë nuk favorizon atë që nuk ka port të destinuar”.
Ajo ditë erdhi në vitin 1997. Ai ngriti Shkollën Nefus Nakipoğlu për Fëmijët me Nevoja të Veçanta Intelektuale në kujtim të nënës së tij, Nefus. Kati i fundit bosh i ndërtesës u bë muzeu i tij i dashur i kamerave. Për 25 vjet që nga ajo kohë, Nakipoğlu kishte mirëpritur vizitorë në këtë hapësirë, si Rauf Denktas, themeluesi dhe presidenti i parë i Republikës Turke të Qipros Veriore (RTQV), i cili ndodh të jetë një entuziast i fotografisë. Një tjetër i rregullt i famshëm është fotografi i famshëm turko-armen Ara Guler.
Me kalimin e kohës, ai ndjeu nevojën për t’u zhvendosur në mënyrë që të bënte veprim të drejtë për koleksionin e tij të madh. Kjo ndodhi në vitin 2022, kur Nakipoğlu e zhvendosi muzeun në një ndërtesë të trashëgimisë në rrethin Bakırköy. Muzeu tani ofron edhe trajnime për fotografinë, megjithëse në mediumin digjital, ku fëmijët dhe të rinjtë njihen me koleksionin dhe kulturën rreth hobit të tij. Sot muzeu pret qindra vizitorë të apasionuar pas fotografisë dhe kamerave.
Mbase, nëse jeni në Istanbul, mund të shkoni edhe në fundjavën e ardhshme.
