Zgjedhjet e ardhshme lokale në Türkiye e sjellin qytetin kyç të Istanbulit në ballë, si dhe atë që do të thotë për Istanbulin.
Banorët e qytetit historik do të konsiderojnë me kujdes nevojat e tij unike pasi ato lidhen me të tyret kur të shkojnë në qendrat e votimit më 31 mars.
Me kalimin e viteve, qyteti ka përjetuar shumë transformime. Çështjet kryesore në krye të mendjes së votuesve janë rreziku i tërmetit, ekonomia dhe politikat e menaxhimit urban, duke përfshirë bllokimin e trafikut, mbipopullimin dhe ndotjen e ajrit dhe zhurmës.
Me sfidat e panumërta të qytetit vijnë shumë premtime nga kandidatët që luftojnë për Istanbulin.
Murat Kurum është kandidat për herë të parë për Partinë qeverisëse për Drejtësi dhe Zhvillim (AK Parti).
Platforma e tij konsiston në zbatimin e projekteve për ndërtimin e hapësirave të jetesës për kafshët endacake, një akademi kulturore për qytetin, si dhe adresimin e çështjeve që lidhen me parkimet e makinave dhe taksitë, transformimin urban dhe gatishmërinë ndaj tërmeteve dhe rinovimin e peizazheve të vendeve historike të Istanbulit, si Fatih, Sulltanahmet dhe Sulejmanije.
Konkurrenti i tij nga opozita kryesore Partia Popullore Republikane, ose CHP, është kryetari aktual i Istanbulit Ekrem Imamoglu.
Imamoglu po bën fushatë për të siguruar një mandat të dytë me premtime për programe të mbështetjes sociale për familjet, projekte që përfshijnë parqe argëtimi për fëmijë dhe hapësira të gjelbra, restaurim të korijeve historike dhe luftimin e krizës klimatike.
Megjithatë, kandidatura e tij është lënë në hije nga mandati i tij i parë, pasi disa nga premtimet që ai ka bërë gjatë zgjedhjeve të mëparshme mbeten të paplotësuara.
Të paraqitur me dy vizione të ndryshme për Istanbulin, banorët e qytetit ndajnë atë që është e rëndësishme për ta në zgjedhjen e kryetarit të ri të bashkisë.
Transformimi urban së bashku me gatishmërinë ndaj tërmeteve
Shejma, e cila është 24 vjeçe dhe montazhiere, mendon se projektet e transformimit urban do të kenë një ndikim të rëndësishëm në votën e saj, sepse ato do të jenë gjithashtu vendimtare për gatishmërinë ndaj tërmeteve.
Megjithatë, ajo thotë se ato projekte duhet të parandalojnë që lagjet të humbasin thelbin e tyre, gjë që kërkon planifikim të matur dhe të përpiktë.
Kjo duhet të shoqërohet me identifikimin e dëmtimeve të ndërtesave për t’u përgatitur për një tërmet të mundshëm.
Transformimi urban është një përpjekje publike që synon minimizimin e rreziqeve të mundshme që lidhen me tërmetet.
Duke përcaktuar nivelet e rrezikut të ndërtesave ekzistuese dhe duke nxjerrë jashtë përdorimit tokën dhe strukturat e rrezikshme dhe duke i zëvendësuar ato me elementë themelorë të përshtatshëm për tokën, synohet të parandalojë dëmtimin e mundshëm të qytetit.
Ndërsa gatishmëria ndaj tërmeteve dhe planifikimi urban janë disa nga shqetësimet e saj kryesore, Shejma beson se mbipopullimi është sfida më urgjente për Istanbulin.
Kjo është arsyeja pse Shejma mendon se transformimi urban duhet të shkojë paralelisht me një politikë të reduktimit të popullsisë, e cila do të çonte në lagje dhe qendra rekreative më të gjera dhe më të bollshme.
Ajo jeton prej gjashtë vitesh në Istanbul dhe thotë se ndonjëherë mendon të emigrojë për shkak të rrezikut të tërmetit, pavarësisht se e do qytetin.
Shejma shqetësohet se qyteti do të shkatërrohet në një masë të madhe nga një tërmet i mundshëm, edhe nëse ajo mbijeton.
Zgjedhjeve komunale nuk duhen qasur ideologjikisht
E lindur dhe e rritur në Istanbul, 31-vjeçarja Merjem, redaktore reviste, shpreh marrëdhënien e saj me qytetin, duke thënë: “Istanbuli është shtëpia ime”.
Ajo kritikon njerëzit që u qasen zgjedhjeve lokale ideologjikisht në vend që të fokusohen në zgjidhjet e problemeve të vazhdueshme të qytetit.
Këto përfshijnë gatishmërinë ndaj tërmeteve, bllokimin e trafikut dhe popullsinë e tepërt, sipas saj, megjithëse ajo thotë se politikat ndaj tërmeteve duhet të kenë përparësi.
Ajo mendon se planifikimi urban efikas mund t’i zgjidhë këto çështje, por edhe ta bëjë atë më të sigurt dhe më të rregullt.
Në fund ajo pret që premtimet për projektet e Istanbulit të realizohen.
“Istanbuli është qyteti ku do të kaloj pjesën tjetër të jetës sime”
Cetin, një botues 50-vjeçar, pohon se transformimi urban mund ta bëjë qytetin më të jetueshëm nëse e shpëton qytetin nga planifikimi i parregullt dhe e bën atë më të gjelbër me më shumë lehtësira si kënde lojërash dhe hapësira parkimi.
Pasi ka kaluar më shumë se gjysmën e jetës së tij në këtë qytet, ai thotë: “Istanbuli është qyteti ku kanë lindur dhe janë rritur fëmijët e mi, edhe nëse unë nuk kam qenë. Është një qytet ku ndoshta do të kaloj pjesën tjetër të jetës sime dhe mund ta quaj shtëpinë time.”
Ai gjithashtu argumenton urgjencën e gatishmërisë ndaj tërmeteve.
Për të minimizuar dëmet që mund të shkaktojë një tërmet, ai thekson domosdoshmërinë e edukimit publik dhe rritjen e numrit të zonave të strehimit në komunitet.
Megjithatë, kërkesat e tij kryesore janë transporti publik më i përballueshëm me rrjete të zgjeruara të sistemeve hekurudhore dhe linjave të metrosë për të bërë të aksesueshme çdo pjesë të qytetit.
Kjo, sipas tij, do të rezononte në publikun e gjerë, së bashku me zgjidhjen e problemit të banesave dhe rritjen e qirave përmes krijimit të banesave të përballueshme.
“Zgjedhjet lokale nuk duhet të ngatërrohen me zgjedhjet e përgjithshme”
Rumejsa, e cila është 27 vjeçe, thekson se njerëzit në Türkiye përgjithësisht i ngatërrojnë zgjedhjet lokale me zgjedhjet e përgjithshme.
Nuk ka kuptim kur njerëzit thonë se do ose nuk do të votojnë për një kandidat komune për shkak të disa prej politikave të partisë së tyre në nivel kombëtar, thotë ajo.
Meqenëse zgjedhjet lokale do të përcaktojnë jetën e përditshme, ajo thotë se njerëzit duhet të votojnë për kandidatët, jo për partitë.
Më shumë në vendimin e saj është ajo që propozojnë kandidatët për mbipopullimin në Istanbul, me të cilin të gjithë në qytet përballen çdo ditë dhe që mbart rreziqe të mëdha, veçanërisht në rast tërmeti.
Ajo do të votojë për një kandidat me një plan solid për të përgatitur Istanbulin për një tërmet të madh, pasi u bë shqetësimi kryesor pas tërmeteve të 6 shkurtit në vend.
Sipas saj, gatishmëria ndaj tërmeteve duhet të përfshijë trajnimin e ndihmës së parë për çdo segment të një shoqërie të organizuar nga mukhtarët në çdo lagje, një numër të mjaftueshëm kontejnerësh në çdo lagje që përmbajnë ushqime dhe furnizime mjekësore, si dhe ekzaminim të shpejtë dhe izolim ndaj tërmeteve të ndërtesave aktuale, sipas saj.
Si banore e Istanbulit prej 14 vitesh, ajo e sheh qytetin jashtëzakonisht simpatik pavarësisht se është i lodhshëm për të.
“Ajo që ata kanë bërë më parë do të jetë vendimtare”
Ibrahimi, i cili është një inxhinier bujqësor 52-vjeçar, beson se nëse bashkitë e forta që punojnë në bashkëpunim me një qeveri të fuqishme angazhohen në përgatitjen për tërmetet, mund të merret një zgjidhje përfundimtare. Sipas tij, uniteti politik është kyç për t’i bërë gjërat.
Ai përmend disa shembuj të suksesshëm të menaxhimit urban në lidhje me gatishmërinë ndaj tërmeteve në Uskudar dhe Esenler, qarqe të drejtuara nga kryebashkiakët e AK Partisë.
Transformimi urban duhet të jetë prioritet, jo vetëm për të zbutur rrezikun e tërmeteve, por për të përmirësuar jetën e përditshme të njerëzve, thotë Ibrahimi.
Ai shpreson se do të sjellë një paradigmë të re mjedisore për qytetin, ndoshta duke zgjeruar hapësirat e gjelbra.
Përveç kësaj, ai thekson problemin e qenve endacakë që enden nëpër qytet, duke nxitur frikën tek prindërit.
“Kush mund t’i kryejë me të vërtetë këto lloj projektesh – kur shikojmë se çfarë kanë bërë më parë - bëhet e dukshme,” thotë ai, ndërsa konsideron pozicionet e politikave që do të përcaktojnë votën e tij më 31 mars.
Duke jetuar në Istanbul prej rreth 35 vitesh, ai thotë se ky qytet është atdheu i tij dhe nuk është si qytetet e tjera, as në Türkiye dhe as në botë.
Pavarësisht lidhjes së tij me qytetin, ai dëshiron një Istanbul më të jetueshëm, me sisteme të duhura transporti të digjitalizuara dhe rregullore që lidhen me çështjet mjedisore.
Hapësirat urbane që formësojnë identitetin e banorëve të saj
Deniz, e cila është 25 vjeçe, votën e saj do ta bazojë në vizionet afatshkurtra dhe afatgjata të kandidatëve për rregullimin e hapësirave urbane për të gjithë qytetarët.
Në menaxhimin e hapësirave urbane, studentët dhe të rinjtë duhet të përfaqësohen gjatë procesit të vendimmarrjes, thekson ajo.
Nëpërmjet ofrimit të stimujve që njerëzit të marrin pjesë dhe të angazhohen në zgjidhjen e problemeve të qytetit, ata ndjehen të përfaqësuar në këtë hapësirë, shton ajo.
Zgjedhjet lokale janë të rëndësishme për të në kuptimin që përditshmëria e qytetarëve për 5 vjet do të varet më së shumti nga mënyra se si do ta qeverisë kryetari i bashkisë këtë hapësirë urbane.
“Nga transporti te hapësirat e studimit, jetët e njerëzve ndikohen nga krijimi i hapësirës”, thotë ajo, duke iu referuar qeverisjes së qytetit.
Duke pasur një rëndësi jetike në jetën e njerëzve, politikat në lidhje me tërmetet do të jenë ato më vendimtaret për të pa dyshim.
Zbatimi i politikave efektive për gatishmërinë ndaj tërmeteve përfshin bashkëpunimin midis administratës qendrore dhe lokale, thotë Deniz.
E lindur dhe e rritur në Istanbul, ajo thotë se qyteti i kujton fëmijërinë e saj, të gjithë procesin e saj arsimor, të dashurit e saj, marrëdhëniet e saj sociale dhe kulturore dhe më e rëndësishmja identitetin e saj.
“Unë formoj dhe vazhdoj të zhvilloj identitetin tim këtu. Kështu që ndihem thellësisht banore e Istanbulit. Kam përjetuar pothuajse të gjitha hapësirat e Istanbulit dhe kam gjetur gjëra të ndryshme në hapësira të ndryshme. Unë i di truket dhe zhvilloj strategji për vende të ndryshme në Istanbul për të jetuar më lehtë dhe më praktik. Kështu që ajo pasuron pikëpamjen dhe perspektivën time me historinë e saj, popullsinë e saj të larmishme, sferën e saj shoqërore gjithmonë në ndryshim, mundësitë e saj,” thotë ajo.
Përveç asaj se çfarë do të thotë qyteti për të, për Türkiyen, ai është edhe më i rëndësishmi, me infrastrukturën, burimet dhe mundësitë që ofron, madje edhe në nivel global, thekson Deniz.
“Meqenëse njerëzit kanë të drejtë të jetojnë në qytet, qyteti gjithashtu ka të drejtë të mbajë veten.”
