Në vitin 2005, një çift turk – Armagan dhe Ipek Yavuz – themeluan TaleWorlds Entertainment, një zhvillues videolojërash me qendër në Ankara.
Tri vjet më vonë, ata lansuan lojën e tyre të parë për PC Mount and Blade – e cila i lejoi lojtarët të futeshin në këpucët e një luftëtari të vetmuar në një mbretëri të copëtuar nga mbretëritë ndërluftuese.
Në sektorin shumë konkurrues, TaleWorlds mori betejën me emrat e mëdhenj në industrinë e lojërave, pasi Mount and Blade u shfaqën si një nga lojërat më të suksesshme që doli nga “stallat” turke.
Një lojë me një lojtar, Mount and Blade shiti dy deri në pesë milionë kopje globalisht çdo javë në vitin 2020. Në vitin 2022, u lëshua versioni i gjashtë i lojës.
Suksesi i çiftit Yavuz pasqyron rritjen e industrisë turke, e cila vlerësohej të kishte vlerën e 1,2 miliardë dollarëve në vitin 2021.
Për rekord, industria kujdeset për rreth 40 milionë lojtarë, sipas të dhënave të vitit 2021, vetëm në Türkiye.
Numrat e tjerë janë po aq mbresëlënës. Ndërmarrjet e lojërave në Türkiye tërhoqën investime mbi 420 milionë dollarë në vitin 2022, më e madhja në Evropë. Ishte një rritje prej 60 për qind nga e njëjta periudhë e një viti më parë.
Mbretëria e Bashkuar e pason me 158 milionë dollarë, Norvegjia me 60 milionë dollarë, Finlanda me 53 milionë dollarë dhe Suedia me 24 milionë dollarë.
Roli i qeverisë në transformim është vendimtar – nga krijimi i platformave të reja digjitale, ofrimi i ndihmës financiare dhe mbajtja e organizatave ndërkombëtare të eSports brenda vendit.
“Ne mbështesim të gjitha kompanitë tona që kryejnë studime dhe investojnë jo vetëm në industrinë e lojërave, por edhe në fushën e teknologjive inovative”, tha për TRT World dr. Ali Taha Koc, Shefi i Zyrës së Transformimit Digjital të Presidencës Turke.
Një pionier i lojërave
Nga arritjet e jashtëzakonshme gjatë fillimit të viteve 2000, ekosistemi i lojërave të Türkiyes u rrit përpara, i nxitur nga rritja e lojërave sociale në vitet 2010 dhe fitoi tërheqje të konsiderueshme me përhapjen e lojërave celulare nga 2012 e tutje.
Zhvilluesit thonë se një nga faktorët më të mëdhenj që ndihmon përparimin e ekosistemit të lojrave turke është shfaqja e lojërave “hiper rastësore”, të cilat mund të luhen me cilësime të thjeshta dhe të lehta.
Përgjatë kësaj rruge, vendi tërhoqi vëmendjen e zhvilluesve të lojërave dhe investitorëve njësoj, duke shfaqur një sërë historish të jashtëzakonshme suksesi nga viti 2018 e tutje.
Suksesi i shpejtë i sektorit të lojërave në vend mund t’i atribuohet një kombinimi dinamik: një popullsi e re entuziaste që përqafon lojërat si lojtarë ashtu edhe si krijues, të plotësuar nga përpjekjet e përkushtuara të qeverisë për të nxitur industrinë nëpërmjet investimeve strategjike.
Popullsia e lojtarëve në Türkiye shërben si një forcë lëvizëse për rritjen e mundshme të zhvilluesve të ardhshëm në vend.
“Për startupet e lojërave, para së gjithash, është e nevojshme të jesh një lojtar i mirë për t’iu përgjigjur kërkesave të lojtarëve”, thotë për TRT World zhvilluesi 23-vjeçar Omer Faruk Gunalan.
Türkiye u rendit e 7-ta më e larta në botë për luajtjen e videolojërave në janar 2022, dhe deri në janar 2023, ajo ishte ngritur në vendin e 5-të, duke forcuar më tej pozicionin e saj. Të dhënat zyrtare thonë se 92,3 për qind e të gjithë përdoruesve të internetit luajnë video lojëra në Türkiye, ndërsa mesatarja botërore është 81,9 për qind.
“Rritja eksponenciale e interesit të njerëzve tanë për videolojërat rezultoi që të rinjtë të bëhen jo vetëm lojtarë, por edhe zhvillues lojërash”, thotë Koc.
Në fillim të këtij viti, Zyra e Transformimit Digjital lançoi platformën Türkiye TechnoHub, e cila ndërton një urë midis sipërmarrësve dhe investitorëve.
“Nëpërmjet Platformës Türkiye TechnoHub, ne u ofrojmë sipërmarrësve tanë të rinj që kërkojnë një vend në ekosistemin e lojërave të vendit, mundësinë për të rritur dukshmërinë e tyre dhe për të ndërvepruar me rrjetin global të investitorëve”, shton ai.
“Turcorns” janë premtues
Prania dhe kontributet dinamike të startup-eve janë të rëndësishme në transformimin digjital të Türkiyes që ndodhi me një ritëm të jashtëzakonshëm, duke sfiduar pritshmëritë.
Ndërsa nuk kishte asnjë startup të vetëm në Türkiye me një vlerësim që kalonte një miliard dollarë përpara vitit 2020, sot, gjashtë startupe kanë tejkaluar vlerësimin prej një miliard dollarësh dhe janë bërë Turcorn, një term i përdorur për kompanitë turke njëbrirëshe, duke arritur një vlerësim prej 1 miliard dollarësh, ose duke dalë në një moment të caktuar.
Një prej tyre, Dream Games, u bë Turcorn në vetëm dy vjet. Lojërat Turcorns pritet të rriten në numër dhe të rriten globalisht në vitet e ardhshme.
“Ne kemi kompani turke shumë të suksesshme në sektorin e lojërave dhe suksesi i tyre ofron një vlerë të shtuar serioze për vendin tonë”, thotë Koc, duke shtuar se “kompanitë e sotme turke njëbrirëshe në industrinë e lojërave do të shfaqen me projekte të reja dhe më të mëdha në të ardhmen.”
Brenda katër viteve, ish-zhvilluesit e startupeve të lojërave kanë marrë guximin të krijojnë startupet e tyre, duke shfrytëzuar ekspertizën e tyre dhe përvojat e mëparshme. Duke përfituar nga njohuritë e tyre, ata tërhoqën me shpejtësi investime, arritën dalje të shpejta dhe arritën statusin e njëbrirëshit. Nga mesi i vitit 2022, ekosistemi turk i lojërave kishte dëshmuar tashmë shfaqjen e dy njëbrirëshve të rinj.
Të paktën 80 ish-punonjës nga Peak Games, distributori më i madh i lojërave në Türkiye, u futën në sipërmarrje dhe themeluan me sukses 65 startupe. Nga këto startupe, 28 synuan në mënyrë specifike industrinë e lojërave, duke e bërë atë një terren pjellor që përvoja e tyre e paçmuar brenda ekosistemit të shfrytëzohet më shpejt.
Një nga ata që guxoi të ëndërronte është Beyza Hilal Durak, një zhvilluese lojërash nga Istanbuli, e cila themeloi startupin e saj pasi punoi në një kompani turke të lojërave për dy vjet. Ajo tani po zhvillon lojëra dhe aplikacione me ekipin e saj.
“Zhvilluesit turq të lojërave që bashkëpunojnë me botuesit globalë të lojërave kanë kontribuar shumë në zhvillimin e sektorit në Türkiye”, thotë 31-vjeçarja Durak për TRT World.
Ekosistemi në rritje jo vetëm që jep kontribute financiare, por është gjithashtu i përfshirë në mënyrë aktive në edukimin e brezit të ri për të ardhmen.
Deri më tani, 15 universitete në gjithë Türkiyen kanë prezantuar programe universitare dhe pasuniversitare në dizajnimin e lojërave.
“Programet e lojërave të hapura së fundmi në universitete ushqejnë gjithashtu ekosistemin në Türkiye”, thotë Durak. Këto programe ofrojnë mundësi që nuk ishin të disponueshme disa vjet më parë.
Përderisa ekosistemi turk i lojërave vazhdon të kultivojë ekspertizën e tij dhe të dëshmojë më shumë histori suksesi, ai do të evoluojë në një ekosistem të pjekur që zgjerohet përmes blerjes së kompanive të lojërave – një fazë vendimtare e rritjes – dhe dëshmon shfaqjen e startupeve të lojërave që bëhen publike.
“Kthimi në konzolën me buxhet të madh dhe lojërat kompjuterike, të cilat ne i quajmë AAA, ka sjellë sukses të madh në planin afatgjatë dhe po drejton industrinë globale të lojërave”, thotë Gunalan.
Ai këshillon të rinjtë që aspirojnë të jenë pjesë e ekosistemit të lojërave të mos e humbin pasionin e tyre.
“Pasioni për lojërat është i domosdoshëm për ata që duan të hyjnë në këtë sektor. Qëndroni larg mënyrave dhe metodave ku do të humbisni pasionin tuaj. Nëse nuk e humbisni pasionin, do të shijoni çdo moment të punës tuaj sikur të kaloni kohë me të dashurit tuaj.”
