Pas dy tërmeteve të fuqishme që goditën Türkiyen më 6 shkurt, që i kthyen qytetet në rrënoja përgjatë një diametri prej 500 kilometrash, “tani është koha që bota t’i vijë në ndihmë Türkiyes”, tha përfaqësuesi i Programit të OKB-së për Zhvillim (UNDP) i Türkiyes.
“Shkalla e shkatërrimit është e vështirë për t’u kuptuar. Rajoni i prekur është po aq i madh në sipërfaqe sa Austria ose Portugalia, duke strehuar një popullsi prej më shumë se 15 milionë njerëz (16.4% e popullsisë totale të vendit)”, tha Louisa Vinton në një deklaratë me shkrim për Anadolun.
“Rreth 2,3 milionë njerëz aktualisht jetojnë në tenda dhe kontejnerë në rajon, ndërsa miliona të tjerë besohet se janë larguar nga zona e tërmetit për t’u strehuar jashtë”, shtoi Vinton.
Ajo theksoi se qeveria turke ka angazhuar burime të mëdha për të ndihmuar të prekurit dhe ka njoftuar plane ambicioze jo vetëm për strehimore të përkohshme, por edhe për rindërtim të plotë.
Bota gjithashtu ka garuar për të mbështetur përgjigjen, me 88 vende që dërgojnë më shumë se 11.000 personel për të mbështetur përpjekjet e kërkimit dhe shpëtimit dhe për të ofruar ndihmë urgjente mjekësore, tha ajo.
Ndërkohë, edhe sistemi i OKB-së ka mobilizuar burimet e tij të plota. Agjencitë e OKB-së po mbështesin reagimin e urgjencës, me 6 milionë vakte të nxehta të dorëzuara deri më tani së bashku me tenda, veshje të ngrohta dhe furnizime higjienike, si dhe përpjekje për “shërim të hershëm” që synojnë kthimin e jetës në normalitet për njerëzit e prekur sa më shpejt të jetë e mundur.
Nevojat janë të mëdha dhe urgjente
Duke kujtuar apelin flash prej 1 miliard dollarësh që u nis për Türkiye më 16 shkurt, Vinton tha se deri më tani janë mbledhur 167,4 milionë dollarë (16.6%) dhe “megjithëse një pjesë e vogël nga ajo që u kërkua, kjo është megjithatë një shumë e konsiderueshme.”
“A do të mjaftojë kjo? Me sa duket, jo shumë larg, veçanërisht kur merren parasysh kostot e rimëkëmbjes dhe rindërtimit”, paralajmëroi ajo, duke shtuar një vlerësim paraprak të ndikimit financiar të tërmeteve të përgatitur nga qeveria e Türkiyes me mbështetje të UNDP-së dhe agjencive të tjera të OKB-së që punojnë së bashku me Bankën Botërore dhe Bashkimin Evropian e vendos koston e rindërtimit në 103,6 miliardë dollarë.
Sipas një raporti nga Vlerësimi i Rimëkëmbjes dhe Rindërtimit nga Tërmetet në Türkiye (TERRA), i publikuar më 17 mars, kostoja e vlerësuar vetëm e banesave të shkatërruara është 66,2 miliardë dollarë.
Infrastruktura dhe shërbimet komunale do të kërkojnë një kosto të vlerësuar prej 10,2 miliardë dollarësh, arsimi 6,7 miliardë dollarë, kujdesi shëndetësor 5,6 miliardë dollarë dhe shpenzime të tjera 14,9 miliardë dollarë.
“Kjo sasi e madhe është një pasqyrim i saktë i shkallës dramatike të shkatërrimit që ka përjetuar Türkiye”, tha ajo. “Ekuivalente me 9% të PBB-së turke, ajo sugjeron gjithashtu se edhe një vend aq ekonomikisht elastik sa Türkiye do të luftojë për të përballuar vetë koston e rindërtimit.”
Ajo theksoi se mbyllja e hendekut midis nevojave dhe mjeteve do të varet kështu “nga solidariteti dhe bujaria ndërkombëtare”.
“Siç tregon (raporti) TERRA, nevojat janë të mëdha dhe urgjente, tani është koha që bota t’i vijë në ndihmë Türkiyes,” tha Vinton.
Ajo tha se këto shifra nga raporti do të prezantohen në një konferencë donatorësh në të cilën do të marrin pjesë 500 liderë botërorë në Bruksel më vonë gjatë ditës.
“Ekonomitë kryesore të botës do të kenë një mundësi për të qëndruar me Türkiyen në një kohë të nevojës më të madhe duke premtuar mbështetje të mjaftueshme financiare,” tha ajo.
“Ajo që donatorët duhet të mbajnë mend ndërsa formulojnë zotimet e tyre është se kjo është një mundësi për të reciprokuar bujarinë e pashembullt që Türkiye ka treguar gjatë dekadës së fundit, duke ofruar një strehë të sigurt për popullsinë më të madhe të refugjatëve në botë”, tha ajo, duke shtuar se sirianët përbënin 13,7% të viktimave të tërmetit në vend.
Duke kujtuar komentet e Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres më 9 shkurt se “një qendër solidariteti është tani një epiqendër vuajtjesh”, ajo tha se “komuniteti ndërkombëtar duhet t’i tregojë popullit të Türkiyes të njëjtën mbështetje dhe bujari që kanë treguar në pritjen, mbrojtjen dhe ndihmën e miliona refugjatëve dhe njerëzve të zhvendosur”.
Më shumë se 49.500 njerëz humbën jetën në Türkiye nga tërmetet me magnitudë 7,7 dhe 7,6 që goditën më 6 shkurt, sipas zyrtarëve.
Mbi 13,5 milionë njerëz janë prekur në Türkiye nga tërmetet masive që goditën provincat Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Adiyaman, Malatya, Adana, Diyarbakir, Kilis, Osmaniye, Sanliurfa dhe Elazig.
