Marrëveshja e drithit e ndërmjetësuar nga Türkiye në Detin e Zi do t’u japë përparësi vendeve afrikane në nevojë si Somalia, sipas presidentit turk Recep Tayyip Erdoğan.
“Situata në Xhibuti, Somali dhe Sudan nuk është aspak e mirë. Nëse ka ndonjë problem në ndonjë vend tjetër më pak të zhvilluar, ne do të kryejmë dërgesa në këto vende,” tha Erdoğan javën e kaluar gjatë një interviste të drejtpërdrejtë me mediat lokale.
Disa nga këto vende janë pjesë e një grupi prej 16 kombesh afrikane që importojnë shumicën e drithit të tyre nga Rusia dhe Ukraina, sipas Organizatës së Ushqimit dhe Bujqësisë.
Xhibuti, Burundi, Mauritania, Togo, Kameruni, Senegali, Ruanda, Kongo, Libia, Tanzania dhe Namibia të gjitha varen nga palët ndërluftuese për 50 deri në 70 për qind të importeve të tyre të drithit.
Ndërkohë, Egjipti dhe Madagaskari importojnë më shumë se 70 deri në 80 për qind dhe Somalia importon mbi 90 për qind të kërkesës së tyre për drithë.
Dhe vendi afrikan më i varur nga marrëveshja e drithit është Eritrea – importon 100 për qind të drithit nga Ukraina dhe Rusia.
Mungesa e importeve të drithërave për këto vende të cenueshme mund të përkeqësojë më tej kushtet tashmë të sforcuara, si në Somali, ku rreth 4.1 milionë njerëz aktualisht kanë nevojë për ndihmë ushqimore për shkak të thatësirës, pasigurisë, konfliktit dhe pandemisë Covid-19.
Drejtori lokal i Organizatës Ndërkombëtare të Bamirësisë Islame ‘Relief’ për Somali, Aliow Mohamed, thotë për TRT World se lufta në Ukrainë ka ndikuar rëndë sigurinë ushqimore në vend.
“Drithi i Ukrainës që importohet zakonisht ndihmojnë në uljen dhe menaxhimin e çmimeve të përgjithshme të mallrave ushqimore në rast se ka dështim për shkak të reshjeve të pakta dhe ose në rast se fermerët nuk rriten", thotë ai.
“Sidoqoftë, ndikimi i shkaktuar nga lufta në Ukrainë nënkuptonte mungesën e drithërave të mjaftueshëm në vend/treg, që (nga ana tjetër) do të thotë çmime të larta në tregjet lokale, dhe gjithashtu mungesë ushqimi për shumë familje në Somali,” shton ai.
Mohamed thotë se situata “mbetet katastrofike” pasi shpresat që reshjet e pakta tetor-dhjetor të jenë mbi mesataren dhe të sjellin lehtësim në vend, u pakësuan.
“Kjo do të thotë, dështimi i pestë i sezonit ka të ngjarë... në fund të fundit, edhe nëse shiu është i mjaftueshëm, rimëkëmbja e komunitetit mund të mos jetë e menjëhershme pasi pothuajse të gjitha bagëtitë u shkatërruan nga thatësira", thotë Mohamed.
Deri më tani, Somalia ka marrë rreth 28.5 mijë tonë mallra nën iniciativën e drithit të Detit të Zi që nga 3 gushti 2022, sipas të dhënave të OKB-së.
Mohamed citon raportet e mediave se më shumë drithëra po shkojnë drejt vendeve të Afrikës Lindore, por gjithashtu kërkon mbështetje shtesë humanitare për të parandaluar urinë.
Mbi 10 milionë dërgesa të drithit
Më 22 korrik, Türkiye, Kombet e Bashkuara, Rusia dhe Ukraina nënshkruan një marrëveshje në Istanbul për të rifilluar eksportet e drithit përmes Detit të Zi, duke lejuar kalimin e grurit dhe misrit shumë të nevojshëm në vendet anembanë globit.
Sipas të dhënave të OKB-së, deri më tani, më shumë se 10 milionë tonë mallra janë dërguar në mbarë botën nën iniciativën e Drithit të Detit të Zi. Misri dhe gruri janë llojet më të larta të mallrave të dërguara me 4.3 milionë tonë i pari dhe 2.9 milionë tonë i dyti.
Eksportet ishin ndërprerë pas fillimit të luftës në shkurt dhe shkurtimisht pas njoftimit të Rusisë se do të pezullonte pjesëmarrjen në marrëveshjen e drithit për sulmet e supozuara të Ukrainës në flotën e saj në Detin e Zi.
Megjithatë, pas disa ditësh pasigurie muajin e kaluar, Türkiye dhe Rusia njoftuan kthimin e Moskës në marrëveshjen e drithit, duke sjellë lehtësim për liderët ndërkombëtarë që dëshirojnë të shohin zgjerimin e marrëveshjes.
Krahas forcimit të marrëveshjes së drithit, Ankaraja është gjithashtu e vendosur të transportojë pleh rus në vendet e pazhvilluara, tha Erdoğan pas një takimi dypalësh me homologun e tij rus Vladimir Putin në kryeqytetin e Kazakistanit, Astana, muajin e kaluar.
“Ne mund të punojmë në përcaktimin e emrave të vendeve. Është e rëndësishme që të fokusohemi në vendet e varfra dhe jo në vendet e zhvilluara,” tha Erdoğan.
Ngjashëm me importet e drithit, shumë vende afrikane varen nga Rusia për nevojat e tyre për plehra, si Gana, e cila importon rreth 50 për qind të plehrave të saj nga Moska.
