Të gjitha rajonet e botës panë skajshmëri të ujit vitin e kaluar, si përmbytje ashtu edhe thatësira, dhe miliarda njerëz kishin ujë të ëmbël të pamjaftueshëm, thonë nga Organiza e Kombeve të Bashkuara.
Zona të mëdha të planetit janë regjistruar më të thata se kushtet normale në vitin 2021, thuhet në raportin e fundit të Organizatës Botërore Meteorologjike të OKB-së në raportin e saj të parë vjetor të Gjendjes së Burimeve Ujore Globale të martën.
“Ndikimet e ndryshimit klimatik shpesh ndihen me anë të ujit – thatësira më intensive dhe të shpeshta, përmbytje më ekstreme, reshje më të çrregullta sezonale dhe shkrirja e përshpejtuar e akullnajave – me efekte kaskaduese në ekonomi, ekosisteme dhe të gjitha aspektet e jetës sonë të përditshme”, tha kreu i ËMO-së, Petri Taalas.
“E, megjithatë, nuk ka kuptim të mjaftueshëm të ndryshimeve në shpërndarjen, sasinë dhe cilësinë e burimeve të ujërave të ëmbla.”
Raporti vlerëson efektet e ndryshimeve në klimë, mjedis dhe shoqëri në burimet e ujërave të ëmbla të Tokës – furnizime të kufizuara që janë nën kërkesë në rritje – në mënyrë që ato të menaxhohen më mirë.
Skajshmëritë e ujit
Rreth 3.6 miliardë njerëz përballen me qasje të pamjaftueshme në ujë të freskët të paktën një muaj në vit, thuhet në raport. Kjo shifër parashikohet të rritet në më shumë se pesë miliardë deri në vitin 2050.
Midis 2001 dhe 2018, 74 për qind e të gjitha fatkeqësive natyrore ishin të lidhura me ujin, sipas studimeve të OKB-së. Dhe raporti i fundit tregon se në vitin 2021 të gjitha rajonet panë skajshmëri shkatërruese të ujit.
Pati përmbytje rekord në Evropën Perëndimore dhe në Amazonë, ndërsa nivelet e ujit në lumenj në Paraguaj dhe Brazilin jugor ranë në nivelin më të ulët historik.
Pellgjet e mëdha të lumenjve në Amerikë dhe Afrikë qendrore panë vëllimet e ujit të tkurren. Lumenjtë në Indinë veriore dhe Afrikën Jugore panë rritje mbi mesataren.
Depozitimi i ujit tokësor – i gjithë uji në sipërfaqen e tokës dhe i nëntokës – u tkurr më shumë sesa u rrit, shtoi raporti. Pikat e nxehta negative përfshinin Patagoninë, burimet e Ganges e Indus dhe Shtetet e Bashkuara jugperëndimore.
“Disa nga pikat e nxehta janë përkeqësuar nga (mbinxjerrja) e ujërave nëntokësore për ujitje. Shkrirja e borës dhe e akullit gjithashtu ka një ndikim të rëndësishëm në disa zona, duke përfshirë Alaskën, Patagoninë dhe Himalajet,” tha ËMO-ja.
Rezervuari më i madh natyror në botë i ujit të ëmbël është kriosfera – akullnajat, mbulesa e borës, mbulesat e akullit e ngricat e përhershme – dhe ndryshimet në këtë rezervuar ndikojnë në prodhimin e ushqimit, shëndetin dhe botën natyrore, thuhet në raport.
Rreth 1.9 miliard njerëz jetojnë në zona ku uji i pijshëm furnizohet nga akullnajat dhe bora e shkrirë, por këto akullnaja po shkrihen gjithnjë e më shpejt, theksoi ai.
Ai u kërkoi autoriteteve të përshpejtojnë futjen e sistemeve të paralajmërimit të hershëm të thatësirës dhe përmbytjeve për të ndihmuar në uljen e ndikimit të skajshmërive të ujit.
