Një shekull pasi u vendos për herë të parë, seksioni Istanbul-Damask i hekurudhës Hixhaz është gati për ringjallje.
Türkiye ka zbuluar planet për ta modernizuar këtë emblemë ikonë të zgjuarsisë osmane – një projekt i parashikuar fillimisht për ta bashkuar botën myslimane dhe për ta lehtësuar udhëtimin për pelegrinazhin më të shenjtë të Islamit.
“Ky projekt nuk ka të bëjë vetëm me restaurimin e një hekurudhe; ka të bëjë me rilidhjen e një trashëgimie historike”, tha Abdulkadir Uraloglu, Ministri i Transportit dhe i Infrastrukturës i Türkiyes, gjatë një konference të fundit për shtyp.
Ministri nënvizoi nevojën e madhe të Sirisë për rehabilitimin e infrastrukturës, duke zbuluar planet për të rindërtuar aeroportet, rrugët dhe hekurudhat. Faza fillestare fokusohet në shtrirjen e hekurudhës në Damask, duke rindezur një rrugë që dikur mishëronte unitet dhe përparim.
“Ne synojmë ta rinovojmë infrastrukturën dhe ta sigurojmë vazhdimësinë e hekurudhës, duke filluar nga seksioni për në Damask”, shtoi ministri Uraloglu.
Restaurimi ka një rëndësi të madhe, jo vetëm për ruajtjen e trashëgimisë historike, por edhe për forcimin e rrjeteve të transportit dhe nxitjen e vitalitetit ekonomik në rajon.
"Ky ishte më shumë se një projekt transporti," tha për TRT World dr. Ozden Zeynep Oktav, një shkencëtare politike në Universitetin Medeniyet të Istanbulit. Ajo e sheh hekurudhën si një kujtesë të asaj që dikur ishte e mundur.
"Ishte një forcë unifikuese për myslimanët në të gjitha kontinentet," vuri në dukje dr. Oktav. “Linja hekurudhore u ndërtua me kontribute nga shumë e larg – nga Rusia në Indonezi, nga Afrika e Jugut në Egjipt. Ndërtimi i saj tregon interesin dhe përkushtimin e thellë brenda botës myslimane për ta nxitur solidaritetin.”
Një trashëgimi e rindezur
Funksioni kryesor i hekurudhës Hixhaz ishte t'i lehtësonte pelegrinazhet në Mekë dhe Medinë, por shinat e saj transportonin gjithashtu mallra tregtare dhe nxitnin shkëmbimin kulturor.
Në kohën kur u përfundua në vitin 1908, hekurudha prej 1.320 kilometrash lidhte Istanbulin me Damaskun dhe Medinën, duke e ulur pelegrinazhin e mundimshëm 50-ditor nga Siria në Qytetet e Shenjta në vetëm pesë. Lufta e Parë Botërore, kufijtë e rinj dhe konfliktet e bënë atë të vjetëruar, me linjat kyç që pushuan së funksionuari midis 1948 dhe 1975.
Përtej misionit të saj shpirtëror, hekurudha promovoi rritjen ekonomike, duke lidhur rajonet e largëta dhe duke gjallëruar tregtinë. Komunitetet përgjatë rrugës së saj lulëzuan ndërsa mallrat, njohuritë dhe kultura rridhnin lirshëm, duke e përforcuar unitetin e botës myslimane.
Ministri Uraloglu nënvizoi rëndësinë më të gjerë të projektit: “Ky restaurim do t'i forcojë rrugët tregtare, do t'i forcojë lidhjet kulturore dhe do ta vendosë infrastrukturën e Türkiyes në një skenë globale. Ai përfaqëson përparim, unitet dhe prosperitet të përbashkët.”
Qeveria turke ka dërguar një ekip ekspertësh në vendin e pistave për të kryer një vlerësim fillestar për ringjalljen e projektit.
Ringjallja mbart shpresën për ta rindezur atë unitet, edhe në një botë shumë të ndryshuar.
"Kjo hekurudhë simbolizon unitetin e të gjithë muslimanëve," shpjegoi dr. Oktav. “I ndërtuar me kontribute nga një komunitet global mysliman, ai përfaqëson solidaritetin dhe qëndrueshmërinë. Restaurimi i saj sot është një fener shprese për botën islame.”
Hekurudha u bë një simbol i qëllimit dhe identitetit të përbashkët, madje duke shërbyer si një aset strategjik gjatë Luftës së Parë Botërore dhe Rebelimit të Hejazit.
“Kjo hekurudhë luajti një rol jetik gjatë Luftës së Parë Botërore dhe Rebelimit të Hejazit. Ai transportoi civilë dhe relike të shenjta në Damask dhe u mundësoi ushtarëve të lëviznin me efikasitet gjatë kohës së luftës,” shtoi dr. Oktav.
Rruga fillestare e hekurudhës kalonte përmes Stambollit, Damaskut, Amanit dhe Medinës, me ndalesa në Palestinën e sotme dhe Arabinë Saudite.
Vetë Sulltan Abdulhamidi II ndërmori hapa të jashtëzakonshëm për të mbrojtur shenjtërinë e Medinës, duke urdhëruar që tamponia të vendosej nën shina për të mbytur zhurmën pranë vendit ku prehet Profeti Muhamed.
Ëndrra e unitetit në shina hekuri
Rivendosja e segmentit Istanbul-Damask ka të bëjë po aq me të tashmen sa edhe me të shkuarën. Uraloglu përshkroi ambiciet e Türkiyes për ta rivendosur seksionin Istanbul-Damask si pjesë e një vizioni më të madh për të forcuar rrjetet e transportit rajonal dhe ndërkombëtar.
"Ky restaurim do t'i forcojë rrugët tregtare, do t'i përmirësojë lidhjet kulturore dhe do ta lartësojë infrastrukturën e Türkiyes në një skenë globale," tha Uraloglu.
Türkiye fillon një sipërmarrje ambicioze pasi Hekurudha Hixhaz është e vendosur t'i bashkojë edhe një herë rajonet, t'i nxisë ekonomitë dhe ta frymëzojë shkëmbimin kulturor. Ringjallja e tij premton jo vetëm të rilidhë Istanbulin dhe Damaskun, por gjithashtu të ringjallë një trashëgimi paqeje dhe përparimi.
"Kjo ka të bëjë më shumë sesa thjesht transport," tha dr. Oktav. "Rihapja e kësaj linje është një deklaratë - një kujtesë e historisë së përbashkët dhe potencialit për përparim të përbashkët."
