Shtatëmbëdhjetë vende të Mesdheut Lindor dhe Lindjes së Mesme (MLLM) po ngrohen pothuajse dy herë më shpejtë se mesatarja globale.

Ngjarjet ekstreme të motit të paprecedentë dhe shkatërrues, duke përfshirë valët e të nxehtët, thatësirat, stuhitë e pluhurit dhe shirat e rrëmbyeshëm së shpejti do të bëhen realitet nëse nuk ndërmerren veprime klimatike të menjëhershme, ambicioze dhe ndërkufitare, sipas një raporti të ri.
Një raport i ri i përgatitur nga një grup ndërkombëtar shkencëtarësh dhe i botuar në revistën ‘Reviews of Geophysics’, identifikon MLLM (17 vendet e përfshira në analizën e raportit janë Bahreini, Qiproja, Egjipti, Greqia, Irani, Iraku, Izraeli, Jordania, Kuvajti, Libani, Omani, Palestina, Katari, Arabia Saudite, Siria, Türkiye dhe Emiratet e Bashkuara Arabe) si një pikë të nxehtë të ndryshimeve klimatike dhe arrin në përfundimin se rajoni po ngrohet pothuajse dy herë më shpejt se mesatarja globale dhe më shpejt se pjesët e tjera të banuara të botës. Për pjesën e mbetur të shekullit, projeksionet e bazuara në një rrugë të zakonshme tregojnë një ngrohje të përgjithshme deri në 5°C ose më shumë, duke qenë më e forta në verë dhe e shoqëruar me valë të nxehtët të paprecedentë që mund të jenë shkatërruese në shoqëri. Më tej, rajoni do të përjetojë mungesa të reshjeve që rrezikojnë sigurinë e ujit dhe të ushqimit. Pothuajse të gjithë sektorët socio-ekonomikë pritet të preken në mënyrë kritike, me ndikime potencialisht shkatërruese në shëndetin dhe jetesën e 400 milionë njerëzve të MLLM, me implikime në mbarë botën.
Raporti, i cili u përgatit nën kujdesin e Institutit Max Planck për Kimi dhe Institutit të Qipros, në përgatitje të COP27, i cili do të zhvillohet në Egjipt në nëntor të këtij viti, ofron një vlerësim të përditësuar, gjithëpërfshirës të të dhënave të matjeve dhe analizave të fundit klimatike, duke mbuluar një gamë të gjerë shkallësh kohore, dukurish dhe rrugësh të mundshme në të ardhmen. Ai e identifikon rajonin si një pikë të nxehtë të ndryshimeve klimatike dhe gjithashtu sinjalizon se MLLM po e kapërcen me shpejtësi Bashkimin Evropian si një burim i gazrave serrë dhe po bëhet një emetues kryesor në shkallë globale.
Përveç rritjes mesatare të temperaturave, studiuesit tërheqin vëmendjen për shfaqjen e ngjarjeve ekstreme të motit me ndikime potencialisht shkatërruese shoqërore. Këto përfshijnë ashpërsinë dhe kohëzgjatjen në rritje të valëve të të nxehtit, thatësirat dhe stuhitë e pluhurit, dhe shirat e rrëmbyeshëm që pritet të shkaktojnë përmbytje të shpejta. Vlerësimi përfshin gjithashtu një diskutim të ndotjes atmosferike dhe ndryshimit të përdorimit të tokës në rajon, duke marrë parasysh urbanizimin, shkretëtirëzimin e zjarret në pyje, si dhe përfshin rekomandime për masat e mundshme të zbutjes dhe përshtatjes ndaj ndryshimeve klimatike.
“Rrugët e zakonshme për të ardhmen”, që do të thotë projeksione që supozojnë asnjë veprim të menjëhershëm, ambicioz klimatik për të shmangur trajektoret aktuale klimatike, “nënkuptojnë një zgjerim drejt veriut të zonave klimatike të thata në kurriz të rajoneve më të buta,” shpjegon dr. George Zittis i Institutit të Qipros, autori i parë i studimit. Si rezultat, zonat klimatike malore me borë do të zvogëlohen gjatë këtij shekulli. Kombinimi i reduktimit të reshjeve dhe ngrohjes së fortë do të kontribuojë në thatësira të rënda. Niveli i detit në Mesdhein Lindor dhe Lindjen e Mesme parashikohet të rritet me një ritëm të ngjashëm me vlerësimet globale, megjithëse shumë vende janë të papërgatitura për avancimin e deteve.

“Kjo do të nënkuptonte sfida të rënda për infrastrukturën dhe bujqësinë bregdetare dhe mund të çojë në kripëzimin e akuiferëve bregdetar, duke përfshirë Deltën e Nilit me popullsi të dendur dhe të kultivuar,” paralajmëron Zittis. Sfida të mëdha shëndetësore dhe rreziqe për jetë
Ndryshimet e parashikuara do të prekin në mënyrë kritike pothuajse të gjithë sektorët socio-ekonomikë, veçanërisht në një skenar biznesi si zakonisht. Jos Lelieveld, drejtor i Institutit Max Planck për Kiminë, profesor i Institutit në Institutin e Qipros dhe koordinator i vlerësimit, vëren: “Njerëzit që jetojnë në MLLM do të përballen me sfida të mëdha shëndetësore dhe rreziqe të jetesës, veçanërisht komunitetet e paprivilegjuara, të moshuarit, fëmijët dhe gratë shtatzëna”.

Për të shmangur ngjarjet më ekstreme të motit të rëndë në rajon, shkencëtarët theksojnë se veprimi i menjëhershëm dhe efektiv klimatik është urgjent.

“Motoja e COP 27 është zgjedhur mirë: Së bashku për zbatimin e drejtë, ambicioz tani,” thotë Jos Lelieveld.

“Meqenëse shumë nga rezultatet rajonale të ndryshimeve klimatike janë ndërkufitare, një bashkëpunim më i fortë midis vendeve është i domosdoshëm për të përballuar ndikimet e pritshme negative. Nevoja për të përmbushur qëllimet e Marrëveshjes së Parisit është bërë më e rëndësishme se kurrë", përfundon Lelieveld.

Studimi vë në dukje se përmbushja e objektivave kryesore të Marrëveshjes së Parisit mund të stabilizojë rritjen vjetore të temperaturës në MLLM në rreth 2°C deri në fund të shekullit, në vend të 5°C shkatërruese që parashikohet sipas një skenari sikur gjithçka është normale.
Opsionet e mundshme të përshtatjes dhe rekomandimet e politikave të përmendura në raport për të kontribuar në përmbushjen e këtyre objektivave theksojnë nevojën për zbatimin e shpejtë të veprimeve të dekarbonizimit me një theks të veçantë në sektorët e energjisë dhe të transportit, të cilët dominojnë emetimet e gazeve serrë në MLLM. Raporti thekson gjithashtu rëndësinë e ndryshimeve transformuese drejt elasticitetit klimatik për t’iu përshtatur kushteve gjithnjë e më sfiduese mjedisore. Fushat prioritare përfshijnë përballimin e burimeve të kufizuara ujore dhe përgatitjen për ekstreme më të shpeshta të motit si valët e të nxehtët që do të jenë veçanërisht sfiduese për popullsinë urbane në rritje. Në nivel politik, një Samit i Kryetarëve të Shteteve të EMME do të mbahet në vjeshtën e vitit 2022 kur pritet Plani Rajonal i Veprimit.

TRT Balkan