Prej tetorit të vitit 2023, më shumë se 100 gazetarë janë vrarë, plagosur ose zhdukur në Rripin e Gazës dhe Libanin jugor, sipas autoriteteve palestineze.
Numri i gazetarëve të vrarë në luftën e Izraelit kundër Gazës është "i paprecedentë" në historinë moderne, thanë organizatat e të drejtave të njeriut.
Këto shifra janë të vështira për t'u imagjinuar. Këto shifra përfaqësojnë një numërim rrëqethës të vdekjeve të gazetarëve të aftë dhe vendas, të cilët ofrojnë një mundësi për shumë njerëz në mbarë botën që më në fund të jetojnë me sytë hapur dhe të marrin në konsideratë perspektivat e papërfaqësuara të rajonit dhe çështjet e konfliktit palestinezo-izraelit, epiqendër e kaq shumë konflikteve dhe pikëllimit për më shumë se 75 vjet.
Vrasja e synuar e dëshmitarëve, si e tillë, përfaqëson formën më të ashpër të ndikimit të dëshmitarëve dhe është bërë një domosdoshmëri strategjike në garën për të kontrolluar narrativën e asaj që shumë e quajnë luftë gjenocidale.
Për historianët e gazetarisë, kjo është e njohur: nëse nuk ju pëlqen mesazhi, atëherë vritni gazetarët. Ndryshe, vrasja e gazetarëve kudo në botë po përballet me kritika dhe protesta të ashpra, sidomos brenda hierarkisë së gazetarisë, esnafeve dhe shoqatave të ndryshme të tyre.
Por, gjatë muajve të fundit, normalja, sipas të gjitha llogarive, është hedhur nga dritarja. Mungesa e reagimit nga fuqitë e gazetarisë perëndimore ishte shurdhuese dhe pa dashur destabilizoi ndikimin mbizotërues të gjigantëve të mediave perëndimore në narrativat globale.
Me rritjen e numrit të gazetarëve të vdekur, lindin dy pyetje. Së pari, pse Izraeli ia del të vrasë kaq shumë gazetarë? Së dyti, çfarë është raportimi dhe dëshmimi që e bën vrasjen e dëshmitarëve të rëndësishëm strategjikisht?
Të kuptosh këtë do të thotë të shikosh rrënjët dhe ideologjitë që lejojnë paragjykimet ndaj dëshmitarëve të mbeten të pandëshkuar.
Ka disa shkaqe të mbështetura nga kërkimet, të tilla si trashëgimia e kolonializmit dhe kushëriri i tij i ngushtë, margjinalizimi bashkëkohor dhe dehumanizimi.
Kur bëhet fjalë për palestinezët, si dhe për Lindjen e Mesme më gjerë, ndikimi i kolonializmit ndikon ndjeshëm në perceptimet dhe pranimin e vrasjeve masive të civilëve dhe gazetarëve. Edward Said dhe studiues të tjerë janë të sigurt për këtë.
Trashëgimitë e perandorive të së kaluarës u ndërtuan në atë mënyrë që t'u zhveshin anëtarët e këtyre shoqërive të kolonizuara nga dallimet e tyre kulturore dhe, në të vërtetë, nga humanizmi i tyre.
Edhe fuqitë koloniale janë të lidhura me aksionerët dhe audiencën e tyre. Si të tilla, narrativat koloniale prodhohen për të justifikuar përvetësimin e tokës dhe shfrytëzimin e burimeve nën pretekstin e humanizimit të një populli të dehumanizuar ose zhvillimit të një shoqërie të pazhvilluar.
Megjithëse kolonializmi në terren ka përfunduar kryesisht në shumicën e vendeve, bazat ideologjike të kolonializmit ekzistojnë ende në formësimin e narrativave mediatike dhe perceptimeve publike që i bëjnë konceptet e luftës dhe vlerësimin e tyre më të pranueshëm.
Perceptimet e vijës së ashpër për Lindjen, të vendosura përmes prizmit të supremacisë, në fund të fundit qëndrojnë në ndërtimin e narrativës për palestinezët.
Rezultatet nuk janë delikate. Për tre çerekë shekulli, identiteti dhe kultura palestineze, në formën e flamurit të tyre, dhe sigurisht, shalleve të tmerrshme bardhë e zi, janë interpretuar si shenja radikalizmi, dhune dhe antisemitizmi, që madje thuajse e kriminalizon qenien njerëzore palestineze.
Siç kanë vënë në dukje shumë, dehumanizimi i palestinezëve nga tregimi shpesh prodhon rezultate që janë vdekjeprurëse dhe poshtëruese.
Ajo gjithashtu prodhon një shurdhim "Global Verior" ndaj vuajtjeve civile palestineze dhe, indirekt, indiferencë ndaj humbjes së gazetarëve palestinezë dhe raportimit të tyre të kontekstualizuar.
Menjëherë pas sulmit të Hamasit më 7 tetor 2023, Yoav Galland, ministri i Mbrojtjes i Izraelit, i quajti palestinezët "kafshë njerëzore" dhe nuk mori asnjë rezistencë formale. Si mund ta harronte dikush këtë?
“Mundësitë e mediave digjitale e bëjnë injorancën një veprim të qëllimshëm. Kjo mund të jetë e padëmshme në disa fusha të vërshimit të informacionit, por jo kur bëhet fjalë për të dëshmuar një luftë gjenocidale të gjallë dhe frymëmarrëse.”
Ajo që ai tha me zë të lartë ndoshta jetoi rehat në brendësinë e vetëdijes ekstremiste izraelite për dekada. Fjalët dhe pranimi i tyre i popullarizuar i hapin rrugën dhunës me leje dhe anulojnë rezistencën popullore.
Me fjalë të tjera, krijimi i një ekologjie mediatike intelektuale dhe epistemologjike që lejon pranimin e "kafshëve njerëzore" favorizon shfrytëzimin e llojit më të keq. Ajo që e bën vrasjen e gazetarëve strategjike është pranimi pasiv dhe pa vetëdije i pak njohurive dhe injorimi i së vërtetës si një aspiratë.
Ky është një gabim dhe injorancë themelore, siç theksohet nga Jose Medina dhe ekspertë të tjerë. Mundësitë e mediave digjitale e bëjnë injorancën një veprim të qëllimshëm. Kjo mund të jetë e padëmshme në disa fusha të vërshimit të informacionit, por jo kur bëhet fjalë për të dëshmuar një luftë gjenocidale të gjallë dhe frymëmarrëse. Heshtja e dëshmitarëve shtyp më shumë se informacionin.
Gazetarët "indigjenë" dhe tregimi i tyre, në këtë rast gazetarët palestinezë nga Gaza, ofrojnë raportime kontekstuale, vendase dhe, kur është e përshtatshme, empatike që janë absolutisht të nevojshme për një kuptim më të thellë të konfliktit.
Gazetaria "parashutë" (gazetarët perëndimorë që vijnë në rajon për të mbuluar histori individuale) ka aftësinë të heshtë, nëse jo të fshijë, mbledhjen e lajmeve të kontekstualizuara.
Dëshmitarët na tregojnë se çfarë shohin dhe çfarë dinë për gjuhën, kulturën, mënyrën e jetesës së familjeve të gjera, frikën e vazhdueshme nën pushtimin brutal, detajet e jetës në mungesë dhe mungesa të vazhdueshme, ndërprerje të arsimit, kufizime të udhëtimit dhe punës, trauma psikologjike, furnizime të pakta mjekësore dhe shumë më tepër.
Nuk ka asgjë të tepërt në këto këndvështrime. E kundërta është e vërtetë: ato janë të nevojshme për t'iu qasur një kuptimi më të thellë të konfliktit gjenocidal që Shtetet e Bashkuara mbështesin pa hezitim. Vrasja e dëshmitarëve është vrasje e mirëkuptimit.
Kjo largon dritën nga ndriçimi. Mbajtja e anëve është një përgjigje interesante ndaj konfliktit dhe nganjëherë totalizon reagimet tona ndaj palëve që marrim. Kur shkelen premisat e shenjta etike dhe morale, ne shmangim të mendojmë për këtë për shkak të sfidës së mundshme për të mbajtur anën tonë.
Ju nuk duhet të jeni kundër ose për palestinezët ose kundër ose për izraelitët që të ndiejnë emocione të forta për dhunën ndaj fëmijëve.
Dinamika e brendshme e medias dhe e ndërgjegjes publike kanë një pengesë të lartë për të kapërcyer, ku faji i injorancës bëhet një mjet për të justifikuar zbardhjen e krimeve. Imperativi etik, tani për tani, nuk është vetëm marrja e një qëndrimi për vetë konfliktin, por edhe sfidimi i kornizës së injorancës dhe dezinformimit që përjetëson këtë masakër të pakontrolluar.
Në këtë këndvështrim, politika jashtëzakonisht e keqe e eliminimit të dëshmitarëve dhe transmetuesve krijon një formë të terrorizmit intelektual dhe minon parimet bazë të mbledhjes së informacionit dhe shpërndarjes së njohurive.
*Mendimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht politikën editoriale të TRT Balkan.
