Kafja boshnjake përfaqëson traditën dhe mënyrën e jetesës në Bosnjë e Hercegovinë. Pija e ngrohtë me aromë, e cila konsumohet në të gjitha rastet, është pjesë e pazëvendësueshme e jetës shoqërore në këto zona dhe me kalimin e kohës, pirja e kafes është bërë traditë, zakon, ritual dhe kënaqësi.
Fillimet e përgatitjes së kafes në Bosnjë lidhen me ardhjen e osmanëve në vitin 1463, dhe fjalët kafe, xhezve, filxhan dhe sheqer i kanë rrënjët në gjuhën turke.
Kafja, qoftë në mëngjes, në mesditë a në mbrëmje, është një pjesë e pazëvendësueshme e kulturës dhe zakoneve në shoqërinë boshnjake.
Një gazetar i Anadolus foli për fenomenin e pirjes së kafes boshnjake me 77-vjeçarin Hajrudin Burek, i cili drejton një pjekje kafeje që funksionon prej 128 vitesh në Bašcharšija dhe me Midhat Krushkon, kamerier në tavernën "Morića han".
Hajrudin Burek theksoi se dyqani i tij ka traditën më të gjatë sa i përket kafes tradicionale boshnjake dhe se atë e ka trashëguar nga gjyshi i tij.
“Ju jeni në tavernën më të vjetër në Sarajevë, ku gjyshi im ka filluar të punojë në vitin 1895 dhe ka punuar deri në luftë. Gjatë luftës, taverna u granatua dhe u shkatërrua. Pas luftës, Komuna e Stari Gradit më dha këto ambiente për të vazhduar këtë traditë”, tha Burek.
Në muret e dyqanit janë ekspozuar fotot e figurave të shumta të njohura botërore që kanë vizituar dhe pirë kafe në Dibek, ku ndodhen edhe kartëmonedhat që kanë lënë pas.
Duke treguar për variantet e ndryshme gjuhësore të kafesë, Burek tha se ruan traditën e kafesë së grirë dhe se ka klientë nga vende të ndryshme të botës. Mirëpo, siç thotë ai, turqit janë veçanërisht të dashur për të, sepse vijnë edhe nga Türkiye, Austria, Gjermania dhe vende të tjera për të blerë disa kilogramë kafe të bluar.
Kafja tradicionale boshnjake në Baščaršija ofrohet gjithashtu nga Morića Inn, e cila u ndërtua në vitin 1551, dhe kamerieri Krushko tha për AA-në se kafja boshnjake është zgjedhja më e zakonshme e vizitorëve vendas dhe të huaj.
“Shumica e boshnjakëve e nisin ditën me kafe boshnjake dhe pinë kafe pas ditës së punës”, tha Krushko.
Ai shpjegoi mënyrën se si përgatitet kafja boshnjake dhe se ajo duhet të shërbehet me sheqer të prerë në kubikë dhe rahat-lokum.
Duke treguar se në kafenenë e karvansarait historik vijnë vizitorë nga e gjithë bota, Krushko tha se ka edhe mysafirë nga Türkiye, vendet arabe, Evropa Perëndimore dhe shumë vende të ndryshme dhe se të gjithë duan të provojnë kafen boshnjake.
Francezja Manon-Jeanne Bedel ndodhet për herë të parë në Bosnjë e Hercegovinë dhe Sarajevë dhe ka shfrytëzuar rastin për të shijuar kafen boshnjake.
“Kjo është shumë e shijshme. Ne në Francë na pëlqen të pimë kafe. Ky variant është i fortë, por edhe i ëmbël dhe ndryshon shumë nga kafja që pimë në Francë”, tha ajo.
Duke theksuar se i pëlqen edhe mënyra tradicionale e servirjes së kafesë boshnjake, Bedel tha se do ta blinte një shërbim të tillë dhe do ta merrte në shtëpi.
Mikesha e saj, po ashtu nga Franca, Lilou Rogers është e kënaqur me shijen e kafes boshnjake, si dhe mënyrën e servirjes së saj.
“E kisha dëgjuar edhe më parë për kafen boshnjake dhe isha e bindur që ka shije të këndshme dhe është atipike. Unë nuk jam admiruese e kafes, por kjo është me të vërtetë e shijshme dhe mendoj se do të blej një komplet shërbimi si ky dhe do ta çoj në Francë si suvenir”, tha Rogers.
