Zgjedhjet presidenciale në ShBA për shumë njerëz në Ballkan mund të duken larg. Por, sipas analistëve, rezultati i tyre mund të ndikojë ndjeshëm në sigurinë, ekonominë dhe marrëdhëniet ndërkombëtare në këtë rajon – veçanërisht në Bosnjë, Serbi, Kosovë dhe Mal të Zi.
Pse politika e jashtme amerikane është kaq e rëndësishme këtu? Pas konflikteve në Ballkan në vitet 1990, Shtetet e Bashkuara të Amerikës u bënë një lojtar kyç në vendosjen e paqes dhe stabilitetit në rajon.
Sot, anëtarësimi i vendeve të Ballkanit në BE është një pjesë qendrore e vizionit të Uashingtonit për një Evropë të sigurt dhe të bashkuar. Analistët në Kosovë thonë se mbështetja e ShBA-së ka qenë kyçe për reformat dhe stabilitetin – veçanërisht ndërsa Kosova përpiqet për anëtarësim në BE. Një ndryshim në Shtëpinë e Bardhë mund të ndikojë në mbështetjen e Uashingtonit për këtë proces, duke ngadalësuar integrimin e këtyre vendeve në BE.
Prania e NATO-s mbetet gjithashtu një gur themeli i stabilitetit në Ballkan.
ShBA-ja luan një rol të madh në misionet e NATO-s, veçanërisht në Kosovë, e cila mbështetet në forcat e NATO-s për të parandaluar destabilitetin. Vëzhguesit në Bosnje theksojnë se nëse administrata e re amerikane rishikon shpenzimet ushtarake, kjo mund të ndikojë në rolin e NATO-s, duke krijuar potencialisht një hendek sigurie në rajon.
Në Bosnjë e Hercegovinë, krerët e Republika Sërpskës janë afruar më shumë me Rusinë vitet e fundit. Sipas analistëve në vend dhe më gjerë, kjo po shkakton shqetësim tek zyrtarët boshnjakë dhe në BE.
Nëse administrata e ardhshme amerikane merr një qëndrim të ashpër ndaj Rusisë, ndikimi i Moskës në Bosnjë mund të jetë i kufizuar. Megjithatë, analistët theksojnë se një qëndrim më neutral i ShBA-së mund të lejojë Rusinë të thellojë ndikimin e saj në Ballkan.
Këtu është edhe Serbia - një vend që balancon lidhjet e gjata me Rusinë dhe një marrëdhënie në rritje me ShBA-në. Serbia ka lidhje historike dhe energjetike me Rusinë, por gjithashtu vlerëson tregtinë dhe investimet amerikane. Sipas mediave, lidhjet ekonomike të Serbisë me Jared Kushner, dhëndrin e ish-presidentit Trump, mund të bëhen të rëndësishme nëse Trump rizgjedhet. Një administratë Trump mund të forcojë këto lidhje ekonomike, duke i dhënë Serbisë më shumë hapësirë për të manovruar në negociatat rajonale duke balancuar aleancat e saj të dyfishta.
Politika e jashtme amerikane gjithashtu luan një rol të rëndësishëm në Mal të Zi. Edhe pse Mali i Zi është anëtar i NATO-s dhe aspiron anëtarësimin në BE, ndikimi serb mbetet i fortë, veçanërisht në sferën kulturore dhe politike. Sipas analistëve, një qëndrim i fortë amerikan në rajon mund të ndihmojë Malin e Zi t'i rezistojë këtij ndikimi, duke forcuar rrugën e tij properëndimore.
Megjithatë, një qasje më e largët e ShBA-së mund ta bëjë Malin e Zi më të prekshëm ndaj presionit nga Serbia dhe Rusia. Politikat ekonomike janë gjithashtu kyç. Raportet tregojnë se investimet e ShBA-së në infrastrukturë, ekonominë dixhitale dhe pavarësinë energjetike po e ndihmojnë Ballkanin të ndërtojë elasticitet.
Por, analistët në Kosovë, Bosnjë dhe Mal të Zi paralajmërojnë se shkurtimet në buxhetet e ShBA-së mund të ngadalësojnë këto investime, duke e lënë rajonin më të varur nga fuqitë e tjera të huaja, si Rusia.
Edhe pse Ballkani është larg Uashingtonit, aksionet e zgjedhjeve amerikane të vitit 2024 janë të larta për rajonin. Nga siguria dhe aleancat ekonomike te ekuilibri unik serb midis ShBA-së e Rusisë dhe pozicioni i Malit të Zi midis ndikimit serb dhe atij perëndimor, presidenti i ardhshëm i ShBA-së mund të ketë një ndikim të qëndrueshëm në Ballkan.
