Inteligjenca Artificiale Gjenerative (IA) ka më shumë gjasa të rrisë sesa të shkatërrojë vendet e punës duke automatizuar disa detyra në vend që të marrë përsipër plotësisht një rol, thotë studimi i ri nga Organizata Ndërkombëtare e Punës (ONP).
Studimi “Generative AI and Jobs” (Inteligjenca artificiale gjenerative dhe vendet e punës) paraqet një analizë globale të efekteve të mundshme në sasinë dhe cilësinë e vendeve të punës, e cila sugjeron se shumica e vendeve të punës dhe industrive janë vetëm pjesërisht të ekspozuara ndaj automatizimit dhe kanë më shumë gjasa të plotësohen në vend që të zëvendësohen nga vala e fundit e inteligjencës artificiale gjenerative, të tilla si chatGPT. Sipas këtij studimi ndikimi më i madh i kësaj teknologjie ka të ngjarë të mos jetë shkatërrimi i vendeve të punës, por ndryshimet e mundshme në cilësinë e vendeve të punës, veçanërisht intensiteti dhe autonomia e punës.
“Puna e nëpunësit u zbulua se ishte kategoria me ekspozimin më të madh teknologjik, me gati një të katërtën e detyrave të konsideruara shumë të ekspozuara dhe më shumë se gjysma e detyrave me ekspozim të nivelit të mesëm. Në grupet e tjera profesionale – duke përfshirë menaxherët, profesionistët dhe teknikët – vetëm një pjesë e vogël e detyrave u zbulua se ishin shumë të ekspozuara, ndërsa rreth një e katërta kishin nivele të mesme ekspozimi”, thotë studimi i ONP-së.
Studimi, i cili është global në shtrirje, dokumenton dallime të dukshme në efektet në vendet në nivele të ndryshme zhvillimi, të lidhura me strukturat aktuale ekonomike dhe boshllëqet ekzistuese teknologjike. Ai zbulon se 5,5 për qind e punësimit total në vendet me të ardhura të larta është potencialisht e ekspozuar ndaj efekteve automatizuese të teknologjisë, ndërsa në vendet me të ardhura të ulëta, rreziku i automatizimit ka të bëjë vetëm me rreth 0,4 për qind të punësimit. Nga ana tjetër, potenciali për shtim është pothuajse i barabartë në të gjitha vendet, duke sugjeruar se me politikat e duhura në fuqi, kjo valë e re e transformimit teknologjik mund të ofrojë përfitime të rëndësishme për vendet në zhvillim.
Efektet e mundshme të inteligjencës artificiale gjenerative ka të ngjarë të ndryshojnë ndjeshëm për burrat dhe gratë, zbulon studimi, me më shumë se dyfishin e përqindjes së punësimit të femrave që mund të ndikohet nga automatizimi. Kjo është për shkak të mbipërfaqësimit të grave si nëpunëse, veçanërisht në vendet me të ardhura të larta dhe të mesme. “Meqenëse punët e nëpunësve kanë qenë tradicionalisht një burim i rëndësishëm i punësimit të femrave ndërsa vendet zhvillohen ekonomikisht, një rezultat i Inteligjencës artificiale gjenerative mund të jetë se disa vende nëpunësish administrativë mund të mos shfaqen kurrë në vendet me të ardhura më të ulëta”, thotë studimi.
Punimi arrin në përfundimin se ndikimet socio-ekonomike të inteligjencës artificiale gjeneruese do të varen kryesisht nga mënyra se si menaxhohet difuzioni i saj. Studimi argumenton nevojën për të hartuar politika që mbështesin një tranzicion të rregullt, të drejtë dhe konsultativ. Zëri i punëtorëve, trajnimi i aftësive dhe mbrojtja e duhur sociale do të jenë çelësi për menaxhimin e tranzicionit. Përndryshe, ekziston rreziku që vetëm disa vende të përgatitura mirë dhe pjesëmarrës të tregut të përfitojnë nga teknologjia e re.
Autorët e hulumtumit theksojnë se “rezultatet e tranzicionit teknologjik nuk janë të paracaktuara. Janë njerëzit ata që qëndrojnë pas vendimit për të inkorporuar teknologji të tilla dhe janë njerëzit ata që duhet ta udhëheqin procesin e tranzicionit”.
