Duke qenë se qëllimi kryesor i qeverisë amerikane është të kufizoj përparimin teknologjik të Kinës, administrata Biden ka eksploruar mënyra për të shfrytëzuar aftësitë e inteligjencës artificiale (IA) për të përmirësuar planifikimin ushtarak, vendimmarrjen dhe mbledhjen e inteligjencës.
Dr. Kathleen Hicks, Zëvendëssekretare e Mbrojtjes, njoftoi nisjen e Task Force Lima më 10 gusht për të hetuar përdorimin e teknologjive gjeneruese të IA-së në fushën ushtarake dhe në gjithë Pentagonin.
Aktualisht, Departamenti i Mbrojtjes (DoD) po drejton më shumë se 600 projekte të IA-së dhe shumë prej tyre janë të lidhura me armët.
Inteligjenca artificiale gjeneruese, një nënfushë e inteligjencës artificiale, karakterizohet nga aftësia e saj për të prodhuar një gamë të gjerë përmbajtjesh, duke filluar nga teksti dhe audio te kodi, imazhet dhe videot, bazuar në të dhënat dhe kërkesat mbi të cilat është trajnuar.
Sipas memorandumit të Hicks, Task Force Lima do të marrë përsipër misionin për të mbajtur një sy në aplikacionet e reja gjeneruese të IA-së dhe do të sigurohet që Pentagoni të përdorë teknologjitë në një numër misionesh dhe detyrash, duke përfshirë zhvillimin dhe trajnimin e doktrinës në mënyrë efektive.
“Ritmi i jashtëzakonshëm me të cilin Kina mbylli hendekun teknologjik ka alarmuar vërtet zyrtarët amerikanë”, tha për TRT World Murat Akca, një studiues i fokusuar në rivalitetin teknologjik ShBA-Kinë në Universitetin e Mbrojtjes Kombëtare në Istanbul.
“Teknologjitë në zhvillim u lejojnë konkurrentëve amerikanë të kenë një nivel të caktuar të lojës dhe të mbushin hendekun”.
Megjithëse Departamenti i Mbrojtjes ka treguar kujdes, duke përmendur gjasat që këto modele të prodhojnë informacion të pasaktë, Pentagoni ka treguar një interes të madh për të futur IA-në në kulturën e tyre të punës dhe për të kaluar përpara rivalëve të Amerikës.
“Ne duhet gjithashtu të marrim parasysh shkallën në të cilën kundërshtarët tanë do të përdorin këtë teknologji dhe të kërkojnë të pengojnë përdorimin tonë të zgjidhjeve të bazuara në IA-së”, tha dr. Craig Martell, Shefi i Inteligjencës Digjitale dhe Artificiale në DoD.
Konkurrenca me Kinën
Përqendrimi i shtuar i Pentagonit në IA është, pjesërisht, një përgjigje ndaj konkurrencës ndërkombëtare në teknologjitë në zhvillim, veçanërisht pasi ai e percepton Kinën se po bën përparime të konsiderueshme në këtë front.
Një raport i publikuar nga Instituti Australian i Politikave Strategjike (ASPI) vërteton shqetësime të tilla, duke pretenduar se studiuesit kinezë kanë tejkaluar ShBA-në në 37 nga 44 teknologjitë e anketuara, duke përfshirë një gamë të gjerë sektorësh – robotikë, bioteknologji, inteligjencë artificiale, materiale të avancuara dhe kuantike.
“Në terma afatgjatë, pozicioni udhëheqës i Kinës në kërkime do të thotë se ajo e ka vendosur veten të shkëlqejë jo vetëm në zhvillimin aktual teknologjik në pothuajse të gjithë sektorët, por në teknologjitë e ardhshme që nuk ekzistojnë ende”, thuhet në raport.
Alexandr Wang, shef ekzekutiv i Scale AI, një kompani me seli në Silicon Valley, i bëri jehonë një pikëpamjeje të ngjashme ndërsa dëshmonte para një nënkomiteti të Shërbimeve të Armatosura të Shtëpisë. Wang tha: “Vendi që është në gjendje të integrojë më shpejt dhe në mënyrë efektive teknologjinë e re në luftimet e luftës fiton.”
Ai theksoi se Kina e ka njohur potencialin e IA-së në luftë dhe po bën përpjekje shumë më të mëdha se ShBA-ja në fushën e IA-së.
Në dëshminë e tij, Wang tërhoqi një analogji midis investimit të Kinës në IA dhe projektit Apollo të viteve 1960, duke argumentuar, sikurse programi Apollo shënoi një pikë kthese në përpjekjet e ShBA-së për eksplorimin e hapësirës, investimet e Kinës në IA theksojnë angazhimin e saj për të pohuar dominimin në këtë fushë.
Schuyler More, Shefi i Teknologjisë i Komandës Qendrore të ShBA-së, theksoi natyrën kritike të IA-së në strategjinë moderne ushtarake në maj në një ngjarje të Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare mbi IA-në, duke deklaruar “Ne jemi plotësisht të bindur në idenë se lufta me qendër të dhënat është mënyra e vetme për të bërë biznes në vazhdim.”
Margie Palmieri, Zëvendësshefe e Inteligjencës Digjitale dhe Artificiale në Pentagon, ka artikuluar qëllimin e departamentit për të integruar praktikat komerciale të IA-së në operacionet e tyre ushtarake. Ajo tha se pyetja, “Si t’i sjellim këto praktika tregtare në departamentin e mbrojtjes?” mbetet një fokus i vazhdueshëm në diskutimet strategjike të departamentit.
Duke u kthyer në Silicon Valley
Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, Pentagoni i është drejtuar gjithnjë e më shumë Silicon Valley-t (rajon në Kaliforninë Veriore që shërben si një qendër globale për teknologjinë e lartë dhe inovacionin) për ndihmë në përpjekjet e tij për IA-në. Ky bashkëpunim u bë edhe më i theksuar vitin e kaluar kur Pentagoni emëroi dr. Craig Martell si Shefin e tij të parë të Inteligjencës Digjitale dhe Artificiale. Para se të bashkohej me Pentagonin, Martell kishte udhëhequr iniciativat e mësimit të makinerive në Lyft dhe Dropbox.
Më parë, bashkëpunimet midis firmave të Silicon Valley dhe Pentagonit u përballën me pengesa. Një shembull kryesor nga viti 2018 përfshin gjigantin Google kur një numër i konsiderueshëm i punonjësve të tij ngritën kundërshtime mbi Project Maven, një iniciativë e Pentagonit që shfrytëzoi aftësinë e IA-së të gjigantit të teknologjisë për të analizuar të dhënat e mbikëqyrjes së dronëve. Trazirat e brendshme e shtynë kompaninë Google të tërhiqej nga Project Maven.
Megjithatë, baticat duket se janë kthyer; vetëm tre vjet më vonë, kompania siguroi një kontratë shumë miliardë dollarësh me Pentagonin.
Analisti i teknologjisë ushtarake me seli në Istanbul, Akca, tha se struktura e mbrojtjes së ShBA-së ka ndryshuar me sukses narrativën, duke siguruar një pjesë të madhe të mbështetjes së Silicon Valley-t.
“Silicon Valley tani duket më i përshtatshëm për të ndihmuar qeverinë e ShBA-së në rivalitetin e saj me konkurrentët, duke i bërë jehonë retorikës ‘bota e lirë kundër perandorisë së keqe’ që të kujton epokën e Luftës së Ftohtë,” tha Akca.
Një shembull i përfshirjes në rritje të Silicon Valley me Pentagonin është Saildrone, një kompani që fillimisht u nis për të zhvilluar anije autonome për eksplorimin civil të oqeanit. Tani, këto anije të pajisura me IA dhe mësimin e makinerive janë bërë kontraktorë thelbësorë për Marinën e ShBA-së, duke ndihmuar në mbledhjen dhe mbikëqyrjen e inteligjencës në oqeane.
Një tjetër kompani e Silicon Valley me të cilën Pentagoni ka hyrë në një partneritet është DeepMedia. Kompania ndihmon Pentagonin në zhvillimin e teknologjisë së krijuar posaçërisht për të zbuluar falsifikimet e thella dhe shtrembërimet e tjera të mediave, të cilat janë bërë gjithnjë e më të përhapura për shkak të adoptimit të gjerë të teknologjive të IA-së.
Kjo aleancë midis sektorit të teknologjisë dhe Pentagonit ka përkrahës shumë të zëshëm në Silicon Valley. Shefi ekzekutiv i Palantir, Alex Karp, e ka bërë të qartë se kompania e tij është e përkushtuar të mbështesë përpjekjet e Pentagonit për t’iu kundërvënë “kundërshtarëve të Perëndimit”. Duke iu drejtuar punonjësve që mund të mos e ndajnë këtë mision, ai deklaroi pa mëdyshje: “Mos punoni këtu”.
Palantir ka bashkëpunuar me Pentagonin dhe komunitetin e inteligjencës amerikane për të menaxhuar dhe analizuar të dhënat e tyre për gati njëzet vjet. Platformat softuerike të Palantir, të tilla si Gotham, janë pjesë e funksioneve të DoD nga planifikimi strategjik deri në vendimmarrjen operacionale. CIA ishte ndër mbështetësit fillestarë të firmës dhe të dyja agjencitë e inteligjencës, së bashku me FBI-në dhe NSA-në, përdorin shërbimet e tyre.
Premtimi i modeleve të mëdha gjuhësore
Në përputhje me ambiciet e tij, Palantir ka prezantuar së fundmi një teknologji të bazuar në modelin e madh të gjuhës (LLM) që integrohet pa probleme me sistemet e Pentagonit. LLM-të, të cilat i nënshtrohen trajnimit mbi të dhënat e gjera të internetit, kanë aftësinë të parashikojnë dhe të gjenerojnë përgjigje që ngjajnë shumë me komunikimin njerëzor në përgjigje të kërkesave të përdoruesve.
Shembuj të spikatur të LLM-ve përfshijnë ChatGPT të kompanisë OpenAI dhe Bard të gjigantit Google. Megjithatë, Pentagoni nuk ka treguar asnjë qëllim për t’i shfrytëzuar ato ekzistuese. Në vend të kësaj, ai synon të trajnojë modelet e veta duke përdorur të dhënat e tij të brendshme.
Fokusi i Pentagonit për momentin është në përmirësimin e vendimmarrjes së tij duke analizuar të dhënat nga sensorët dhe duke formuluar drejtime të mundshme veprimi.
Për ta arritur këtë, Departamenti i Mbrojtjes po kryen në mënyrë aktive eksperimente me pesë LLM për të hetuar potencialin e tyre për integrimin e të dhënave dhe platformat digjitale në një kontekst ushtarak. Këto eksperimente përfshijnë bashkëpunimin midis zyrës digjitale dhe IA-së të Pentagonit, zyrtarëve të lartë ushtarakë dhe aleatëve të zgjedhur të ShBA-së.
Në dritën e të gjitha lëvizjeve të lidhura me IA-në që ka bërë struktura e mbrojtjes së ShBA-së në të kaluarën e afërt, disa kambana alarmi janë ngritur mbi realitetin e luftës së aktivizuar nga IA-ja.
Demonstrimet e fundit nga Palantir dhe Scale AI – kompani teknologjike që punojnë me Pentagonin për të eksploruar potencialin e AI në ushtri - ilustrojnë joshjen e heqjes së mjegullës së luftës. Platforma e Inteligjencës Artificiale (AIP) e Palantir premton të lidhë funksionalitetin e bazuar në chat të aktivizuar nga IA-ja me mbledhjen e inteligjencës dhe planifikimin e betejës, ndërsa Ushtria e SHBA po punon me Scale AI në platformën e saj Donovan për të eksperimentuar me aplikacione të ngjashme LLM.
Megjithatë, përdorimi i IA-së në ushtri ngre konsiderata të rëndësishme etike dhe ligjore. Personeli ushtarak ka shprehur skepticizëm në lidhje me vendosjen e armëve autonome të aktivizuara me IA-në për shkak të shqetësimeve mbi sigurinë dhe besueshmërinë.
Shqetësimet në lidhje me miratimin nga Pentagoni të zgjidhjeve të IA-së si AIP i Palantir dhe Donovan i Scale AI theksojnë nevojën për një vlerësim të kujdesshëm të rolit të IA-së në planifikimin dhe vendimmarrjen ushtarake.
