Harlem, një distrikt i njohur për kulturën e tij të pasur afrikano-amerikane, qëndrueshmërinë dhe luftën historike për të drejtat civile, ka mirëpritur një këshilltar të ri, i cili është bërë simbol i triumfit dhe i shëlbimit.
Yusef Salaam, i cili dikur u dënua gabimisht dhe më vonë u dëshmua i pafajshëm pas një udhëtimi të mundimshëm nëpër sistemin e drejtësisë penale, fitoi një vend në Këshillin e Qytetit të Nju Jorkut në fillim të këtij muaji.
Historia e Yusef Salaamit është ajo që flet për qëndrueshmërinë, shpresën dhe angazhimin e palëkundur për të kërkuar drejtësi.
Çfarë ndodhi në vitin 1989?
Në prill të vitit 1989, përdhunimi dhe sulmi brutal i një gruaje 28-vjeçare që vraponte me vrap në Central Park u bë një moment përcaktues për qytetin që përballej me dhunën e shfrenuar, ndarjet racore dhe pabarazinë në rritje.
Një grup djemsh të rinj – të cilët mezi e njihnin njëri-tjetrin në atë kohë dhe më vonë u bënë të njohur kolektivisht si Pesëshja e Nju Jorkut – u dënuan padrejtësisht bazuar në rrëfimet e rreme që më vonë u vërtetuan se ishin të detyruara.
Në rastin e Yusef Salamit nuk kishte asnjë dëshmi të dokumentuar që ai të pranonte ndonjë keqbërje. Asnjë nga personat e akuzuar nuk ishte i lidhur me viktimën nëpërmjet provave të ADN-së.
Vetëm në vitin 2002, kur autori aktual – një përdhunues serial tashmë në burg – doli me prova mjekoligjore që vërtetonin fajin e tij, që rrjedhimisht Pesëshja e Nju Jorkut u shfajësua.
Qyteti përfundimisht ra dakord për një zgjidhje ligjore për t’u paguar personave të shfajësuar 41 milionë dollarë.
Çështja "Central Park Five" rifitoi vëmendjen e publikut nëpërmjet dokumentarëve dhe një serie Netflix të titulluar When They See Us, i cili theksoi çështjet sistemike dhe pabarazitë racore brenda sistemit të drejtësisë penale.
Interesi i ripërtërirë për historinë e tyre përkoi me ngritjen e lëvizjes Black Lives Matter, e shkaktuar nga vrasja e George Floyd.
Më shumë se tri dekada më vonë, pasi kaloi shtatë vjet pas hekurave për një krim që nuk e kreu, Yusef Salaam u shpall zyrtarisht fitues në zgjedhjet paraprake të Demokratëve për një vend në Këshillin Komunal të Nju Jorkut, duke siguruar pothuajse 64 për qind të votave.
Udhëtimi nga qelia në komunë
Udhëtimi i Salaamit nga dënimi i gabuar te triumfi politik është një dëshmi e qëndrueshmërisë dhe e vendosmërisë së tij.
Duke reflektuar mbi ndikimin shkatërrues të sistemit të drejtësisë mbi të 34 vjet më parë, ai vendosi të mos lejojë që kjo ta përcaktojë atë. Në vend të kësaj, ai e transformoi përvojën e tij në një përpjekje të fuqishme për reforma, duke përdorur zërin e tij për të luftuar për një sistem më të drejtë.
Megjithatë, udhëtimi drejt drejtësisë nuk ishte i lehtë për Salaamin dhe katër personat e tjerë. Pafajësia e tyre u errësua nga ndikimi i biznesmenit të atëhershëm Donald Trump, i cili nxori reklama me faqe të plota në gazetat kryesore duke kërkuar dënimin me vdekje për grupin.
Avokati mbrojtës deklaroi se përpjekjet e Trumpit luajtën një rol të rëndësishëm në nxitjen e opinionit publik kundër Pesëshes së Nju Jorkut, duke përforcuar tensionet racore që rrethojnë çështjen.
Ngjashmëri e çuditshme me historinë e Profetit Jusuf
Gjatë burgimit të tij shtatëvjeçar, Salaami gjeti ngushëllim dhe frymëzim në një histori profetike nga Kurani. Historia rrëfen jetën e Profetit Jusuf, i cili u përball me sprova dhe mundime të ngjashme – u hodh në një pus, u shit në skllavëri dhe u akuzua në mënyrë të rreme për përdhunim përpara se të ngrihej përfundimisht në një pozitë autoriteti në mbretëri.
Paralelet midis përvojave të tij dhe historisë rezonuan thellë te Salaami: “Sapo u mahnita,” tha Salaam më vonë në një intervistë. “Për mua, duke lexuar atë si i ri, ishte një farë që u mboll.”
Duke u frymëzuar nga historia e Profetit Jusuf, ai e perceptoi burgimin e tij shtatëvjeçar në burg si një dhuratë që i ofroi atij mundësinë për të vëzhguar të metat e një sistemi të drejtësisë penale racialisht të padrejtë nga thellësia e ekzistencës së tij, që njihet shpeshherë si “barku i bishës”.
Salaami qëndron me kokën lart, shpirti i tij i pathyer, ndërsa nis një kapitull të ri – i shënuar nga triumfi politik dhe një angazhim i palëkundur për të bërë një ndryshim.
Harlem: “Meka e zezë”
Në fjalimin e tij të fitores duke iu drejtuar popullit të Harlemit, Salaam shprehu mirënjohjen e tij: “Unë jam këtu sepse, Harlem, ti besove në mua”.
Është koha, tha ai, për “një rilindje të re të Harlemit”.
Historia e Salaamit është thellësisht e ndërthurur me historinë e Harlemit – një lagje e njohur për luftën për të drejtat civile. Harlemi ka qenë prej kohësh një simbol i fuqizimit për njerëzit me ngjyrë, me ikona si Malcolm X që lënë një shenjë të pashlyeshme në komunitet.
Duke njohur rëndësinë e Harlemit dhe ndikimin e tij në botë, duke thënë, “Harlemi është një vend kaq i veçantë sa njihet si Meka e Zezë. Ajo që ndodh në Harlem kumbon në mbarë botën.”
Rëndësia e përfshirjes politike, veçanërisht në nivel lokal, nuk mund të mbivlerësohet për njerëzit me ngjyrë, sipas Salaamit. Ai theksoi se ata që kanë përjetuar dhimbjen dhe padrejtësinë e sistemit duhet të kenë një vend në tryezë për të bërë ndryshime reale.
“Në politikën lokale, duke qenë në gjendje të kandidojmë dhe të sigurohemi që kemi një mundësi të drejtë, kam thënë shpesh që ata që kanë qenë afër dhimbjes duhet të kenë një vend në tryezë.”
Një simbol i gjallë i padrejtësive
Fushata zgjedhore e Salaamit ishte një triumf mbi veteranët politikë, duke sinjalizuar një ndryshim në prioritetet dhe aspiratat e komunitetit të Harlemit.
Statusi i tij i jashtëm, i shoqëruar me identitetin e tij si anëtar i Central Park Five, bëri jehonë te banorët që e shihnin atë si një simbol të gjallë të padrejtësive me të cilat përballeshin banorët zezakë dhe latinë.
Siç tha vetë Salaami: “Ky vend ka qenë gjithmonë shtëpia ime. Më dhemb të shoh kaq shumë të rinj në Harlem të cilëve nuk u është dhënë kurrë dora e ndihmës. Ka shumë familje këtu që përpiqen të gjejnë mënyra për të mos ndenjur thjesht në vend – por për të gjetur qëllimin dhe mundësitë për të lulëzuar. Unë dua ta ndryshoj këtë gjë.”
Udhëtimi i Yusef Salaamit është një kujtesë se, edhe përballë fatkeqësive të mëdha, shpirti njerëzor mund të triumfojë dhe të sjellë ndryshime domethënëse.
