Të dielën, më 19 mars, qytetarët e Malit të Zi do të zgjedhin presidentin e vendit.
Fushatës presidenciale i erdhi fundi, kandidatët mbajtën forume e konventa dhe pothuajse të gjitha subjektet politike që nuk kanë kandidatin e tyre kanë shprehur mbështetjen për njërin nga kandidatët e propozuar. Partitë e pakicave, të cilat përfaqësojnë interesat e boshnjakëve, shqiptarëve, kroatëve dhe romëve, në masë dërrmuese kanë mbështetur kreun aktual të shtetit, Millo Gjukanoviq.
Zgjedhjet presidenciale në Mal të Zi, të katërtat që nga rivendosja e pavarësisë dhe të shtatat që nga futja e një sistemi shumëpartiak, janë përballja e parë në nivel shtetëror pas zgjedhjeve parlamentare të mbajtura në gusht 2020. Në atë kohë, partitë e udhëhequra nga Partia Demokratike e socialistit Millo Gjukanoviq humbi pushtetin pas tri dekadash dhe shumica e ngushtë parlamentare u formua nga Fronti Demokratik pro-Serb, Demokratët dhe lëvizja URA.
Në periudhën e kaluar, shumica e paqëndrueshme parlamentare zëvendësoi dy qeveri, të cilat e zhytën Malin e Zi në një krizë institucionale dhe thelluan më tej ndarjet në skenën politike.
Pikërisht për këtë, zgjedhjet për president të Malit të Zi, sipas vlerësimeve të analistëve, por edhe të vetë aktorëve politikë, do të përcaktojnë drejtimin e mëtejshëm politik në të cilin do të ecë Mali i Zi.
Një rol të rëndësishëm në këtë proces zgjedhor do të kenë edhe përfaqësuesit e kombeve minoritare, pra përfaqësuesit e tyre legjitimë politikë. Sipas regjistrimit të popullsisë të vitit 2011, popujt pakicë përbëjnë rreth 20 për qind të popullsisë së përgjithshme të Malit të Zi. Kjo është një përqindje e konsiderueshme dhe praktika ka treguar se ishin partitë e pakicës ato që peshuan gjatë formimit të shumicës parlamentare në periudhën e kaluar. Në fund të fundit, kombet minoritare e mbështetën pavarësinë e Malit të Zi pothuajse me plebishitar, gjë që ishte një avantazh për Malin e Zi që të jetë një shtet i pavarur sot.
Gjukanoviq mbështetet nga Partia Boshnjake, partitë shqiptare, HGI dhe Partia Rome
Pakica më e madhe në Mal të Zi, boshnjakët, kanë vendosur të mbështesin kandidatin Millo Gjukanoviq. Partia boshnjake, e cila ka tre deputetë në Parlamentin e Malit të Zi, u bëri thirrje votuesve të saj që të dielën të votojnë për kreun aktual të shtetit.
Kreu i Partisë Boshnjake, Ervin Ibrahimoviç, në një prononcim për Anadollu, ka theksuar se një vendim i tillë është marrë pas konsultimeve të brendshme partiake.
“Në një kohë sfidash të brendshme dhe rajonale, Mali i Zi duhet të qëndrojë i vendosur në kursin evropian dhe euroatlantik, duke u përpjekur për anëtarësim të plotë në BE. Besojmë se Millo Gjukanoviq si president i vendit do të kontribuojë për këtë qëllim”, tha Ibrahimoviq, nënkryetar aktual i Qeverisë së Malit të Zi dhe ministër i Investimeve Kapitale.
Mbështetje për Gjukanoviqin ka ardhur edhe nga partitë shqiptare, por edhe nga Iniciativa Qytetare Kroate dhe Partia Demokratike e Romëve.
Një epilog i tillë nuk është befasues, duke pasur parasysh se Gjukanoviq u paraqit si mbrojtës i pakicave në kohë të trazuara në dy dekadat e fundit.
Kryetari i Bashkimit Demokratik të Shqiptarëve, Mehmed Zenka, ka bërë të ditur shkurt se në këtë parti nuk ka pasur dilema se kë të mbështesin.
“Nuk ka kandidat më të mirë se presidenti aktual, Millo Gjukanoviq”, tha Zenka, i cili është deputet në parlamentin malazez.
Një përgjigje të ngjashme ka ardhur edhe nga kreu i PD-së, Fatmir Đeka, i cili është ministër aktual në Qeverinë e Dritan Abazoviqit.
Dy partitë e tjera shqiptare, Alternativa Shqiptare dhe Forca, nuk e kanë dhënë ende qëndrimin përfundimtar se kë do të mbështesin. Sipas informacioneve të deritanishme, më shumë detaje rreth mbështetjes për kandidatin do të përcaktohen gjatë raundit të dytë të zgjedhjeve.
Shtatë kandidatë në garë për president
Përveç Gjukanoviqit, në garë për president është një nga liderët e DF-së, Andrija Mandiq, nënkryetari i Lëvizjes Evropa Tanini Jakov Millatoviq, lideri i Demokratëve Aleksa Beçiq, lideri i Partisë së Bashkuar Goran Danilloviq, deputetja e SDP-së Draginja Vuksanoviq- Stankoviq influenceri Jovan Raduloviq.
Ndër partitë e pakicës, Iniciativa Qytetare Kroate (HGI) ishte ndër të parat që mbështeti Gjukanoviqin.
“Që nga themelimi i saj në vitin 2002, HGI-ja ka luftuar pa llogaritur për një Mal të Zi të pavarur, anëtar i aleancës së NATO-s dhe Bashkimit Evropian. Gjukanoviq udhëhoqi me sukses të gjitha ato procese që e pozicionuan Malin e Zi në rrethin perëndimor të qytetërimit, të cilat janë edhe qëllimet programore të HGI”, tha Adrijan Vuksanoviq, lideri i kësaj partie.
Vendimi i Partisë Demokratike të Romëve tregon gjithashtu se partitë e kombeve minoritare kanë mbështetur pothuajse në mënyrë dominuese Gjukanoviqin.
Kjo parti tha se Gjukanoviq është kandidati i vetëm që mund të ruajë stabilitetin, harmoninë multietnike për të ruajtur vlerën qytetare të një Mali të Zi të lirë dhe evropian.
Një raund i dytë i caktuar
Për të fituar në raundin e parë të zgjedhjeve, një kandidat duhet të fitojë më shumë se 50 për qind të votave të hedhura.
Për shkak të këtij raporti fuqie, spekulohet se asnjë kandidat presidencial nuk do të fitojë zgjedhjet.
