Në publikun e gjerë, qyteti turistik i Ohrit në Maqedoninë e Veriut njihet për liqenin më të vjetër në botë, peshkun e troftës, historinë e pasur, kulturën, arkitekturën autentike dhe më shumë se dy dekada më parë qyteti u bë i njohur në hartën e diplomacisë ndërkombëtare sepse pikërisht në këtë qytet u nënshkrua Marrëveshja Kornizë e Ohrit.
Me këtë marrëveshje, garantues i së cilës ishte bashkësia ndërkombëtare e përfaqësuar nga ShBA-ja dhe BE-ja, e nënshkruar më 13 gusht 2001, iu dha fund konfliktit të armatosur ndërmjet shqiptarëve dhe maqedonasve dhe u avancuan të drejtat e komunitetit etnik shqiptar.
Pothuajse 22 vjet më vonë, qyteti i njohur edhe me epitetin “Perla e Ballkanit”, është sërish në qendër të vëmendjes në Ballkanin Perëndimor, pasi në këtë qytet më 18 mars, ditën e shtunë, në villën presidenciale “Villa Biljana” është caktuar një takim i ri i bisedimeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.
Avancim pas një periudhe të gjatë tensionesh dhe tendosjeje në marrëdhënie
Pritjet nga ky takim u rritën për faktin se pas një periudhe të gjatë tensionesh në marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, në takimin e fundit në Bruksel në fund të shkurtit, Komisari i Lartë i BE-së Josep Borrell tha se palët arritën një marrëveshje për planin evropian për normalizimin e marrëdhënieve mes dy vendeve.
Diplomati i lartë evropian më pas deklaroi se kryeministri i Kosovës Albin Kurti dhe presidenti serb Aleksandar Vuçiq shprehën gatishmërinë për zbatimin e planit, si dhe se negociatat mbeten të vazhdojnë për mënyrën dhe afatet e zbatimit, ndërsa publikoi tekstin e marrëveshjes me 11 pikë.
Tani, në prag të takimit në Ohër, Borrell nëpërmjet një deklarate theksoi se “është koha që liderët e Kosovës, Serbisë dhe të gjithë Ballkanit Perëndimor të tregojnë guxim dhe përgjegjësi të përbashkët për suksesin e procesit drejt anëtarësimit në rajoni në BE”.
“Ky takim është i ndryshëm nga takimet e mëparshme. Jo vetëm sepse do të takohem me Vuçiqin dhe Kurtin në rajon - në Ohër, jo në Bruksel - por edhe sepse do të fokusojmë diskutimin tonë në zbatimin e aneksit të marrëveshjes me BE-në, e cila do të rezultojë në një ndikim të gjerë. normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”, ka shkruar Borrell në prag të takimit.
Maqedonia e Veriut: Vend me simbolikë të veçantë për marrëveshje të rëndësishme për Kosovën
Lidhur me pritjet e ngritura nga takimi i ardhshëm në Ohër, kryeministri i Kosovës Kurti ka folur së fundi në një ngjarje rajonale në Shkup, ku ka kujtuar se Maqedonia e Veriut ka një simbolikë të veçantë sepse është një vend ku më parë janë nënshkruar marrëveshje të rëndësishme lidhur me Kosovën.
“Të mos harrojmë se më 9 qershor 1999, pikërisht në Kumanovë u arrit marrëveshja për kapitullimin e Jugosllavisë së Millosheviqit dhe hyrjen e trupave të NATO-s në Kosovë. Prandaj, mendoj se këto elemente simbolike të Maqedonisë së Veriut ishin të rëndësishme për zotin Borrell, i cili na ftoi të vijmë këtu në takimin e radhës të nivelit të lartë”, theksoi Kurti.
Ai vetëm pak ditë më parë u shpreh optimist se do të arrihet një marrëveshje në takimin e 18 marsit, por theksoi se nuk i takon vetëm atij.
Vuçiq: Nuk do të jetë ndonjë ditë vendimtare në Ohër
Nga ana tjetër, në fjalimin e tij të djeshëm para opinionit, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka deklaruar se 18 marsi nuk do të jetë ditë vendimtare apo fatale në Ohër dhe se deri më tani nuk është dorëzuar asnjë plan implementues i BE-së për Kosovën.
Presidenti serb tha se në ditët e kaluara ka zhvilluar bisedime për të parë se çfarë është e nevojshme për të arritur normalizimin e marrëdhënieve me Prishtinën dhe se për të “normalizimi nuk është njohje, por marrëdhënie më të mira mes serbëve dhe shqiptarëve”.
Fokusimi në zbatimin e planit evropian
Në kuadër të përgatitjeve për takimin në Ohër, Vuçiq në fillim të kësaj jave ka takuar përfaqësuesin special të BE-së për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Mirosllav Lajçak, me të cilin ka diskutuar për propozimin evropian për Kosovën, themelimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë dhe hapa të tjerë të nevojshëm për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve.
Më pas, Vuçiq tha se Asociacioni është parakusht për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës dhe për sigurinë e mbrojtjen e të drejtave të popullit serb në Kosovë.
Kryeministri i Kosovës Kurti tha se nga modelet e njohura, sipas të cilave pakicat kombëtare organizohen brenda BE-së, do të merren elemente mbi bazën e të cilave minoritetet në Kosovë do të trajtohen në mënyrën e duhur.
Më konkretisht, Kurti ka sqaruar se janë duke i shqyrtuar 15 modele për Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe, të cilat i ka prezantuar përfaqësuesi special i Bashkimit Evropian për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Mirosllav Lajçak.
Gjatë muajve të fundit, bashkësia ndërkombëtare, nëpërmjet përfaqësuesve të saj diplomatikë të BE-së dhe ShBA-së, Josep Borrell dhe Gabriel Escobar, ka intensifikuar përpjekjet diplomatike për të arritur përparim drejt një zgjidhjeje për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Në Ohër, Kurti dhe Vuçiq pritet që me Borrellin të diskutojnë për zbatimin e planit evropian për normalizimin e marrëdhënieve mes dy vendeve.
Në një kohë kur lufta e Rusisë në Ukrainë po vazhdon prej më shumë se një viti në tokën evropiane, e cila ka pasojat e veta të sigurisë, politike dhe ekonomike për gjithë rajonin, takimi në Ohër shihet si një mundësi për të avancuar pozitivisht dialogun dhe një shans për avancim të marrëdhënieve të tyre, që do të konsiderohej një moment pozitiv për sa i përket pamjes më të gjerë të Ballkanit Perëndimor.
Në mënyrë të përmbledhur, pritjet nga takimi në Ohër më 18 mars janë që Kurti dhe Vuçiq të bien dakord për zbatimin e planit evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.
