Në qershor, qytetarët e rritur me aftësi të kufizuara intelektuale dhe psikosociale, do të votojnë për herë të parë në zgjedhjet evropiane në Slloveni, së bashku me të tjerët që janë vënë nën kujdestari, për shkak se në të kaluarën u është hequr e drejta e votës.
Ndryshimet në Ligjin për Zgjedhjet për Kuvendin Kombëtar (Parlament) u rikthyen të drejtën e votës 4.000 personave mbi të cilët gjykata urdhëroi kujdestarinë për shkak të vështirësive intelektuale dhe psikosociale.
"Ata që janë nën kujdestari për shkak të demencës, d.m.th të moshuarit, shpjegon drejtoresha e shoqatës “Suživot” Mateja De Reya.
Numri i personave që nuk kanë votuar ka vite që po rritet, edhe pse MPB-ja nuk ka informacione për arsyet e këtij akti. Kështu, në vitin 2017 pa të drejtë vote kanë qenë 1.935 qytetarë, kurse në shkurt të këtij viti 4.026 qytetarë, prej të cilëve 1.971 meshkuj dhe 2.055 femra – deklaroi MPB-ja e Sllovenisë.
“Në thelb, ata nuk e kuptuan pse nuk u lejuan të votonin, u lënduan, sepse nuk u lejuan të votonin, dhe të gjithë të tjerët mundën.
Nuk ishte e drejtë, ishte shumë e papërshtatshme. Tani, si në të gjitha familjet me shumicë, të gjithë ata që janë në moshë, që kanë marrë një fletë votimi, do të shkojnë në zonën e tyre zgjedhore - dhe do të rrethojnë atë që duan të rrethojnë," shpjegon De Reya arsyet pse organizatat joqeveritare në këto zona donin ndryshim.
Sipas raportimeve, në Slloveni janë 8.000 persona me aftësi të kufizuara të ndryshme intelektuale dhe ata kanë statusin e invalidit. Personat me aftësi të kufizuara të lehta nuk e kanë atë status, ndaj nuk e dimë numrin e saktë të tyre, thotë Shoqata “Suživot”. Përdoruesit e qendrës së tyre ditore krijojnë, festojnë ditëlindjet dhe flasin për gjendjen e vendit dhe botës. Njëri prej tyre, Luka, preferon të informohet nëpërmjet radios dhe vendimet i merr pasi flet me prindërit. Nëna e tij Branka Perne thotë se gjithçka diskutohet hapur në familje. “Luka është shumë i përfshirë në ambientin që e kanë pranuar. Ne jetojmë këtë jetë. Zakonisht shkojmë në zgjedhje të parakohshme, jetojmë në një fshat të vogël, kështu që kjo është një ngjarje më e madhe. Pas përfundimit të procesit zgjedhor, shkojmë vetëm për kafe”, thotë Branka.
Ajo beson se duhet inkurajuar prindërit, pra familjet që të fillojnë të bashkëpunojnë me ta, të ndërgjegjësohen se edhe ata janë pjesë e shoqërisë.
“Nëse shoqëria ka qenë e prirur ta eliminojë këtë diskriminim, është e dëshirueshme që edhe ne prindërit të marrim pjesë në të – që të mos na kalojnë gjërat përpara fytyrës”, tha Branka.
Prezantimi i kandidatëve dhe programeve partiake në gjuhë të kuptueshme dhe të thjeshtë është i mirëseardhur. Ligji parashikon edhe një asistent a person që mund të ndihmojë – thekson shoqata “Suživot”.
“Nga pikëpamja e njerëzimit dhe e arritjeve të qytetërimit siç i kuptojmë ne sot, duke përfshirë edhe dinjitetin e individit, ky është një hap i mirë në drejtimin e duhur. Nga pikëpamja e historisë së ideve politike, kjo mund të të jetë problematike, sepse ne do të donim që komuniteti ynë të qeveriset nga njerëz që janë intelektualisht të kualifikuar.” komenton ndryshimin e ligjit Igor Lukšič, një shkencëtar politik nga Fakulteti i Shkencave Sociale në Lubjanë.
Ai shqetësohet më shumë për mundësinë e manipulimit.
"Me fjalë të tjera, a ka forca politike që do të votojnë në vend të tyre - në emrin e tyre apo me dorën e tyre. Ne duhet të jemi të vetëdijshëm për këtë, të rregullohet që të mos ndodhë," paralajmëron Lukšič.
“Gjithmonë ka mundësi për abuzim... Duhet të minimizohen. Nëse e dimë se afërsisht 4.000 veta janë të privuar nga e drejta e votës - dhe në të njëjtën kohë kemi 11.000 veta që janë në zgjedhje parlamentare dhe i kanë mbushur fletët e votimit në mënyrë të pavlefshme - me siguri këto dy shifra flasin gjithçka”, tha drejtoresha e shoqatës “Suživot” Mateja De Rey duke iu përgjigjur shqetësimeve.
