Amnesty: Sistemet e Facebook-ut nxitën dhunën kundër muslimanëve Rohingya

Meta dhe e drejta për të korrigjuar atë që i është bërë popullit rohingya, siç thuhet në raporton detajon se si Meta e dinte ose duhej ta dinte se sistemet algoritmike të Facebook-ut po e nxisin përhapjen e përmbajtjes së dëmshme anti-rohingya në Mianmar, por kompania ende nuk arriti të vepronte.
“Në vitin 2017, populli Rohingya u vra, u torturua, u përdhunua dhe u zhvendos me mijëra si pjesë e fushatës së spastrimit etnik të forcave të sigurisë së Mianmarit. Në muajt dhe vitet përpara mizorive, algoritmet e Facebook-ut po intensifikonin një stuhi urrejtjeje kundër rohingya-ve, e cila kontribuoi në dhunën në botën reale”, tha Agnès Callamard, Sekretarja e Përgjithshme e Amnesty International.
Ndërsa ushtria e Mianmarit po kryente krime kundër njerëzimit kundër rohingya-ve, sipas raporti të Amensty International, Meta po përfitonte nga dhoma e jehonës së urrejtjes së krijuar nga algoritmet e saj të urrejtjes.
“Meta duhet të mbajë përgjegjësi. Kompania tani ka përgjegjësinë për të siguruar dëmshpërblime për të gjithë ata që pësuan pasojat e dhunshme të veprimeve të tyre të pamatur”, thonë nga Amnesty International.
Sawyeddollah, një refugjat rohingya 21-vjeçar, i tha Amnesty International se ka parë shumë gjëra të tmerrshme në Facebook.

Dhe thjesht mendova se njerëzit që e postuan atë ishin të këqij… Pastaj kuptova se nuk janë vetëm këta njerëz – postuesit – por edhe Facebook-u është përgjegjës. Facebook po u ndihmon atyre duke mos u kujdesur për platformën e tyre”, deklaroi Sawyeddollah.
Rohingya janë një pakicë etnike kryesisht myslimane që banojnë në shtetin verior Rakhine të Mianmarit. Në gusht 2017, më shumë se 700.000 rohingya u larguan nga Rakhine kur forcat e sigurisë së Mianmarit nisën një fushatë të synuar të vrasjeve, përdhunimeve dhe djegies së shtëpive të përhapura dhe sistematike. Dhuna pasoi dekada diskriminimi, persekutimi dhe shtypjeje të sponsorizuar nga shteti kundër Rohingya-ve që përbën aparteid.
Një dhomë jehone anti-rohingya
Meta, sipas Amensty Internatinal përfiton kur përdoruesit e Facebook qëndrojnë në platformë për aq kohë sa të jetë e mundur, duke shitur më shumë reklama të synuara. Shfaqja e përmbajtjes nxitëse – duke përfshirë atë që mbron urrejtjen, që përbën nxitje për dhunë, armiqësi dhe diskriminim – është një mënyrë efektive për t’i mbajtur njerëzit në platformë më gjatë. Si i tillë, promovimi dhe përforcimi i këtij lloji të përmbajtjes është kyç për modelin e biznesit të bazuar në mbikëqyrje të Facebook.
Në një postim që u shpërnda më shumë se 1.000 herë, një mbrojtës mysliman i të drejtave të njeriut u fotografua dhe u përshkrua si një “tradhtar kombëtar”.

Komentet e lëna në postim përfshinin mesazhe kërcënuese dhe raciste, duke përfshirë “Ai është mysliman. Myslimanët janë qen dhe duhet të pushkatohen”, dhe “Mos e lini të gjallë. Asgjësojeni gjithë racën e tij. Koha po kalon.”
Përmbajtja që nxit dhunën dhe diskriminimin shkoi në krye të udhëheqjes ushtarake dhe civile të Mianmarit. Gjenerali i lartë Min Aung Hlaing, udhëheqësi i ushtrisë së Mianmarit, postoi në faqen e tij në Facebook në vitin 2017: “Ne deklarojmë hapur se absolutisht vendi ynë nuk ka racë rohingya”. Ai mori pushtetin me një grusht shteti në shkurt 2021.
Në korrik 2022, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GjND) vendosi se ka juridiksion për të proceduar me një çështje kundër qeverisë së Mianmarit sipas Konventës së Gjenocidit bazuar në trajtimin e Rohingya-ve nga Mianmari. Amnesty International mirëpreti këtë hap jetik drejt mbajtjes së qeverisë së Mianmarit në përgjegjësi dhe vazhdon të bëjë thirrje që anëtarët e lartë të ushtrisë së Mianmarit të sillen para drejtësisë për rolin e tyre në krimet kundër rohingya-ve.
Në vitin 2014, Meta u përpoq të mbështeste një iniciativë kundër urrejtjes të njohur si “Panzagar” ose “fjalim me lule” duke krijuar një paketë ngjitëse për përdoruesit e Facebook për të postuar në përgjigje të përmbajtjes që përkrahte dhunën ose diskriminimin. Ngjitëset mbanin mesazhe të tilla si: “Mendo përpara se të ndash” dhe “Mos u bën shkaku i dhunës”.
Megjithatë, aktivistët vunë re shpejt se ngjitësit po kishin pasoja të padëshiruara. Algoritmet e Facebook e interpretuan përdorimin e këtyre ngjitësve si një shenjë se njerëzit po shijonin një postim dhe filluan t’i promovonin ato. Në vend që të zvogëlojnë numrin e njerëzve që panë një postim që mbron urrejtjen, ngjitësit në fakt i bënë postimet më të dukshme.
Misioni i Pavarur Ndërkombëtar i Kërkimit të Fakteve të OKB-së në Mianmar përfundimisht arriti në përfundimin se “roli i mediave sociale ishte domethënës” në mizoritë në një vend ku “Facebook është Interneti”.
Mohamed Showife, një aktivist Rohingya, tha: “Rohingyat thjesht ëndërrojnë të jetojnë në të njëjtën mënyrë si njerëzit e tjerë në këtë botë ... por ju, Facebook, ju shkatërruat ëndrrën tonë”.
Dështimi i Facebook-ut për të vepruar
Raporti detajon se si Meta në mënyrë të përsëritur dështoi në kryerjen e kujdesit të duhur të të drejtave të njeriut në operacionet e tij në Mianmar, pavarësisht nga përgjegjësia e tij sipas standardeve ndërkombëtare për ta bërë këtë.
Studimet e brendshme që datojnë nga viti 2012 treguan se Meta e dinte se algoritmet e saj mund të rezultonin në dëme serioze në botën reale. Në vitin 2016, vetë hulumtimi i Meta-s pranoi qartë se “sistemet tona të rekomandimit e rrisin problemin” e ekstremizmit. Refugjatët rohingya kërkojnë dëmshpërblim
Amnesty International ka nisur një fushatë të re duke bërë thirrje që Meta Platforms, Inc. të përmbushë kërkesat e rohingya-ve për rehabilitim.
Ditë më parë u shënua përvjetori i parë i vrasjes së aktivistit të shquar Mohib Ullah, kryetar i Shoqatës Arakan Rohingya për Paqe dhe të Drejtat e Njeriut. Mohib ishte në ballë të përpjekjeve të komunitetit për t’i kërkuar llogari Meta-s.
Grupet e refugjatëve rohingya i kanë bërë kërkesa të drejtpërdrejta Meta-s për të ofruar zgjidhje duke financuar një projekt arsimor prej 1 milion dollarësh në kampin e refugjatëve në Cox’s Bazar, Banglladesh. Kërkesa për financim përfaqëson vetëm 0.002% të fitimeve të Meta-s prej 46.7 miliardë dollarësh nga viti 2021. Në shkurt 2021, Meta hodhi poshtë kërkesën e komunitetit rohingya, duke deklaruar: “Facebook nuk angazhohet drejtpërdrejt në aktivitete filantropike”.
Showkutara, një grua 22-vjeçare rohingya dhe aktiviste e të rinjve, i tha Amnesty International: “Facebook duhet të paguajë. Nëse nuk e bëjnë, ne do të shkojmë në çdo gjykatë në botë. Ne kurrë nuk do të dorëzohemi në luftën tonë”.
Janë të paktën tri ankesa aktive që kërkojnë korrigjim për rohingya nga Meta.