Ibrahim Aydil ka qenë bukëpjekës që nga fëmijëria, por nuk e kujton një zymtësi të tillë në një sektor që ka qenë shpirti i peizazhit socio-kulturor të Gjermanisë.
“Ne e ndiejmë krizën në Gjermani… është e pabesueshme, është e tepërt”, thotë Aydili 54-vjeçar për TRT World, teksa shpjegon gjendjen e sektorit të furrave të vendit, i cili po përballet me krizën më gjymtuese në historinë e tij.
Rritja e çmimeve të grurit dhe energjisë – shkaktuar nga konflikti Rusi-Ukrainë – e ka shtyrë industrinë e furrave në buzë të greminës.
Fuqia ekonomike varet nga energjia ruse më shumë se çdo vend tjetër evropian, por ndërsa Moska reduktoi furnizimet me gaz në Evropë si një kundërmasë kundër sanksioneve të udhëhequra nga ShBA-ja, kontinenti është përpjekur të gjejë burime alternative të energjisë për të zbutur krizën në zhvillim.
Dhe sektorët me energji intensive si furrat e bukës ishin të parët në radhë për të marrë goditjen.
Aydil thotë se matematika nuk funksionon më.
“Unë aktualisht drejtoj dy furra buke dhe faturat e mia të energjisë elektrike u rritën në 22.000 dollarë në muaj krahasuar me 6.000 dollarë vitin e kaluar para luftës në Ukrainë. Për më tepër, çmimi i miellit ka shënuar një rritje mbi 10 fish, nga 33 centë për kg në 80 centë”, thotë Aydil, i cili hapi furrën e tij të parë në qytetin perëndimor të Dusseldorfit në vitin 2016.
Dhe “brumi” do të hajë
Ndërsa buka është një element kryesor në shumë vende, ajo ka një vend të veçantë në Gjermani, e cila ka 600 lloje të ndryshme të ushqimit me bazë gruri. Tarifa bazë është aq e integruar në jetën e tyre të përditshme sa gjermanët e quajnë darkën e tyre “abendbrot”, që do të thotë zakoni i bukës së mbrëmjes.
1.000 furra buke mbanin pjatat e gjermanëve plot, por shumë prej tyre kanë falimentuar kohët e fundit. Lista vetëm sa po zgjatet.
Kristoffer L, i cili punon në një furrë buke 116-vjeçare të drejtuar nga familja në qytetin verior të Bremenit, thotë për TRT World se furrat lokale po përpiqen të qëndrojnë në këmbë pasi shumica përdorin furrat me gaz dhe dhomat e ftohjes me energji elektrike për produktet e tyre.
Ai shton se furrat e bukës po detyrohen të riciklojnë bukën – të përdorin mbetjet për të bërë bukë të freskët – për të ulur faturat e energjisë, të cilat janë rritur 10 fish, nga 3.800 dollarë në muaj vitin e kaluar në 38.000 dollarë aktualisht.
Aydil e di që nuk ka gjasa që një zgjidhje të gjendet së shpejti.
“Gjërat nuk janë në vend. Unë them, në rregull, gjithçka do të jetë mirë tre-gjashtë muaj më vonë, por asgjë nuk bëhet më mirë në situatën aktuale”, thotë ai, duke shtuar se furrtarët nuk po marrin asnjë mbështetje nga qeveria, norma e fitimit është vendosur në zero dhe e ardhmja është shumë e pasigurt.
Zinxhiri i falimentimit
Thilmann Brot, një firmë tradicionale familjare e themeluar në vitin 1937, dështoi në tetor me 20 degët e saj brenda dhe rreth qytetit jugperëndimor të Koblenzit.
90-vjeçari Schlechtrimen nga qyteti i Këlnit u bë një tjetër viktimë e pengesës financiare që rezultoi nga rritja e çmimeve të energjisë dhe shpalli falimentimin në shtator.
Zinxhiri Hampe nga Neunkirchen, Manufaktur Gaues nga Hanoveri dhe Stoehr-Brot nga Dinklage më parë nuk mund të mbulonin kostot e mëdha dhe nisën efektin e “topave të dëborës” të falimentimit të furrave në vendin e varur nga energjia.
Në reagim ndaj rritjes së çmimeve, 800 furra buke në Gjermaninë veriore protestuan kundër qeverisë duke fikur dritat dhe duke u shërbyer klientëve të tyre në errësirë në muajin shtator, tha në një deklaratë Shoqata e Furrave dhe e Ëmbëlsirave e Veriut.
Në tetor, Shoqata e Tregtisë së Furrtarëve organizoi një demonstrim nën hashtagun “#Alarmstufe_Brot” (NiveliiAlarmit-bukë) në Berlin, Dyseldorf, Hanover dhe Mynih dhe Magdeburg. Furrat në Dyseldorf madje shpërndanë petulla për kalimtarët dhe shoferët për të tërhequr vëmendjen për gjendjen e tyre financiare.
Sipas një raporti të publikuar nga Enti Federal i Statistikave Gjermane të publikuar në tetor, çmimet e energjisë u rritën me 43 për qind krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar. Gazi natyror është dyfishuar me gati 110 për qind.
Megjithatë, sfidat me të cilat përballen furrat nuk përfundojnë me rritjen e kostove të energjisë.
Çmimi i grurit aktualisht është pothuajse 2.5 herë më i lartë krahasuar me vitin 2021, dhe një litër vaj – një tjetër përbërës thelbësor për industrinë e bukës – po shitet me trefish më shumë, rreth 3 dollarë.
Ashtu si kostoja e energjisë dhe e lëndëve të para për bukë është rritur ndjeshëm që nga kriza në Ukrainë, çmimet e bukës janë rritur me pothuajse 20 për qind që nga tetori i kaluar.
Kreu i kërkimit të Grupit Evropian për Klimë, Energji dhe Siguri të Burimeve, Dr. Frank Umbach për TRT World, thotw se “ka disa arsye për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, por është pjesërisht e ndërlidhur edhe me çmimet e gazit. Gazi natyror është burimi më i shtrenjtë i prodhimit të energjisë elektrike.
Një model i ri çmimit/tregut të energjisë elektrike është duke u punuar aktualisht nga Komisioni Evropian. Por, do të duhen vite për të përfunduar.”
Ankthi dimëror
Reagimi i autoriteteve gjermane ndaj krizës energjetike ka shkaktuar panik dhe zemërim mes furrtarëve.
Ndonëse qeveria e qendrës së majtë ka njoftuar masa lehtësimi në masën rreth 100 miliardë euro për të përballuar inflacionin marramendës, sektori i furrtarisë nuk ka gjetur mbështetje institucionale. Për më tepër, qëndrimi i drejtuesve ka zemëruar edhe furrtarët.
Ministri i Ekonomisë Robert Habeck e gjeti veten në vijën e zjarrit kur tha në muajin shtator se ai priste falimentime të mundshme bazuar në krizën energjetike, duke përmendur sektorin e furrtarisë si shembull sepse “varet nga njerëzit që shpenzojnë para”.
Për më tepër, kreu i Zyrës Federale të Mbrojtjes Civile dhe Ndihmës ndaj Fatkeqësive, të shtetit, Ralph Tiesler, tha kohët e fundit se Gjermania duhet të presë “një ndërprerje rajonale dhe të përkohshme të furnizimit me energji” në janar dhe shkurt, por më vonë u tërhoq dhe kërkoi falje për deklaratën.
Ndërsa dimri i ashpër po vjen në Evropë, furrat e bukës pritet të përjetojnë vështirësi ekonomike më shumë.
Umbach thotë se nëse Gjermania përballet me një krizë më të madhe të furnizimit me gaz, furrat e bukës do të jenë të parat që do të goditen pasi “amvisëritë nuk do të detyrohen të ulin konsumin e tyre të gazit”.
Gjermania po përpiqet të gjejë burime alternative të gazit që kur furnizimet nga Rusia – dikur furnizuesi i saj më i madh – u ndalua plotësisht në gusht.
