Gazi rus dhe vendet e BE-së.     Foto: Reuters

Në kohë kur Rusia vazhdon të reduktojë furnizimin me gaz në Evropë, vendet në të gjithë kontinentin kanë filluar zbatimin e planeve të emergjencës që përfshijnë rihapjen e termocentraleve me qymyr dhe zgjatjen e jetës së reaktorëve bërthamorë.

Pas ndërprerjes së furnizimit me gaz në disa vende të Evropës Veriore dhe Lindore në fillim të këtij viti, Rusia tani ka reduktuar furnizimet me gaz në Gjermani nëpërmjet tubacionit Nord Stream 1, në vetëm 20 për qind të kapacitetit. Një turbinë e përdorur për të operuar tubacionin dhe e planifikuar t'i kthehet kompanisë shtetërore ruse Gazprom pas mirëmbajtjes në Kanada, është bllokuar në Gjermani pasi qeveria pretendon se Gazprom nuk ka ofruar dokumentet e nevojshme për ta kthyer atë. Rusia, nga ana e saj, ka fajësuar për ngërçin sanksionet perëndimore.

Në fund të korrikut, qeveritë e Bashkimit Evropian u angazhuan për të ulur konsumin e gazit me 15 për qind deri në mars të vitit të ardhshëm – një objektiv vullnetar që synon të tregojë një front të bashkuar përballë asaj që zyrtarët e BE e shohin si shantazh energjetik nga Rusia për sanksionet e bllokut.

Propozimi fillestar i Komisionit Evropian përfshinte një dispozitë që do ta lejonte atë të vendoste objektiva si të detyrueshëm në rast urgjence. Në vend të kësaj, tani një masë të tillë do të duhej të miratohej nga kreu i shtetit të çdo vendi, me përjashtim të Hungarisë, e cila do ta bënte shumë më të vështirë zbatimin e një sistemi të vërtetë të racionalizimit të koordinuar.

Shihni se si janë prekur deri tani vendet e BE-së dhe cilat janë sfidat kryesore me të cilat do të përballen në prag të dimrit.

Austria

Para fillimit të luftës së Rusisë në Ukrainë, Austria ishte shumë e varur nga gazi rus. Ministrja e Mjedisit, Leonore Gewessler së fundmi tha, se vendi kishte arritur me sukses ta reduktonte këtë varësi nga 80 në 50 për qind.

Meqenëse kompania shtetërore ruse Gazprom dështoi të sigurojë gaz për të mbushur kapacitetin e depove të Austrisë përpara dimrit, qeveria lejoi kompanitë e tjera ta përdornin atë.

Austria ka njoftuar gjithashtu planet për të drejtuar termocentralin e saj Mellach me qymyr këtë dimër, pasi ai ishte shndërruar në një objekt gazi në vitin 2020.

Belgjika

Belgjika mbështetet vetëm tek Rusia për rreth 6 për qind të gazit të saj, dhe në vend të kësaj është një qendër për furnizimin me vendet e tjera në Bashkimin Evropian.

Porti belg i Zeebrugge është një qendër e rëndësishme importi për gazin natyror të lëngshëm (LNG). Pjesa më e madhe e tij furnizohet nga Katari.

Megjithatë, çmimet e larta të gazit kanë prekur familjet dhe industrinë.

Bullgaria

Në fund të prillit, Bullgaria ishte ndër vendet e para të BE-së që iu ndërpre gazi rus për shkak të refuzimit të pagesës së tij në rubla.

E varur nga gazi rus me rreth 90 për qind, Bullgaria rriti blerjet e LNG-së, duke parë furnizuesit duke përfshirë Shtetet e Bashkuara.

Ajo gjithashtu zgjeroi kapacitetin e një tubacioni që shkon nga fusha gjigante e Azerbajxhanit në Detin Kaspik.

Kroacia

Kroacia miratoi një ligj në qershor për të mundësuar ndërtimin e një terminali LNG në një përpjekje për të hequr qafe gazin rus.
Pak më shumë se 50 për qind, nivelet e depozitimit të gazit në Kroaci ishin ndër më të ulëtat në BE në fillim të gushtit – shumë larg objektivit të përgjithshëm të BE-së prej të paktën 80 për qind.

Çekia

Vendi është pothuajse 100 për qind i varur nga gazi rus, por shumica e blerësve e blejnë gazin përmes tregtarëve të huaj dhe jo drejtpërdrejt nga Gazprom.

Një vend tranzit, Çekia lidh Gjermaninë veriore me Gjermaninë jugore dhe Sllovakinë, nga ku gazi rrjedh në Austri dhe Itali. Në fillim të këtij viti, ajo raportoi një rënie në tranzitin e gazit, por importuesit thanë se furnizimet mbetën të qëndrueshme.

Danimarka

Danimarkës iu ndërpre gjithashtu gazi rus pasi kompania shumëkombëshe daneze Ørsted refuzoi të paguante në rubla.

Vendi u zotua të rifillojë me shpejtësi fushën e tij të gazit Tyra në një përpjekje për t'u bërë i pavarur nga furnizimet ruse, por ky plan ka qenë subjekt i vonesave deri në nëntë muaj dhe vlerësohet të rihapet në tremujorin e fundit të 2023 ose në tremujorin e parë të vitit 2024

Tubat në objektet tokësore të gazsjellësit "Nord Stream 1" në Lubmin, Gjermani.     Foto: Reuters

Estonia, Letonia dhe Lituania

Pavarësisht varësisë së tyre nga gazi rus, shtetet baltike njoftuan se do të ndalonin të gjitha importet nga Rusia në prill.

Rusia i ofroi gaz Letonisë nëpërmjet Estonisë dhe Lituanisë, ndërsa Estonia ishte më e varura nga Rusia për furnizimin e saj me gaz.

Letonia, e cila duhej të ndalonte të gjitha importet nga Rusia në fillim të vitit 2023, u ndërpre nga gazi rus në fund të korrikut, duke përmendur shkeljen e vendit të "kushteve për nxjerrjen e gazit".

Finlanda

Finlandës iu ndërpre gazi rus në maj pasi refuzoi të përmbushte kërkesën e Gazprom për të paguar në rubla. Ky vendim përkoi me nismën e Helsinkit për t'u bashkuar me NATO-n.

Finlanda mbështetet në gazin rus për vetëm pesë për qind të nevojave të saj për energji.

Franca

Me rreth 17 për qind të furnizimit të saj që vjen nga Rusia, Franca është më pak e varur se ekonomitë e tjera të mëdha evropiane si Gjermania dhe Italia.

Franca ka siguruar depozitimin e saj të gazit nga Katari dhe vende të tjera që furnizojnë nëpërmjet Norvegjisë. Ajo nënshkroi një marrëveshje bashkëpunimi energjetik me Emiratet e Bashkuara Arabe dhe ka njoftuar planet për të rritur prodhimin e energjisë bërthamore. Megjithatë, këto plane janë ndërprerë nga valët e fundit të të nxehtit, të cilat kanë rritur temperaturat e lumenjve.

Gjermania

Derisa filloi lufta në Ukrainë, varësia e Gjermanisë nga gazi rus ishte një zgjedhje politike. Kjo varësi tani është reduktuar nga 55 për qind në rreth 30 për qind.

Në fillim të gushtit, Gjermania vendosi përsëri në linjë një termocentral me qymyr pasi furnizimet me gaz nga gazsjellësi Nord Stream 1 u pakësuan më tej.

Termocentrali i qymyrit, i vendosur në Lower Saxony, ka marrë një leje të përkohshme për të funksionuar deri në prill 2023 për të siguruar energji për të paktën gjysmë milioni familje.

Qytetet gjermane kanë shkurtuar ndriçimin dhe ujin e nxehtë në përpjekje për të shmangur skenarët më të këqij për dimër.

Greqia

Greqia mbështetet tek Rusia për 40 për qind të gazit të saj, dy të tretat e të cilit përdoren për prodhimin e energjisë. Vendi nuk ka përjetuar asnjë ndërprerje në furnizimin e tij deri më tani.

Greqia ka arritur të zëvendësojë një sasi të mirë të gazit rus duke rritur importet e LNG-së dhe ka në plan të zbatojë ndërprerje të energjisë elektrike me rotacion në rast të një ndërprerjeje të furnizimit.

Hungaria

Rreth 85 për qind e varur nga gazi rus, Hungaria ka qenë kundër sanksioneve të BE-së për importet e gazit nga vendi.

Duke mbetur prapa në sigurimin e ruajtjes së gazit përpara dimrit, Hungaria pret të nënshkruajë një marrëveshje të re me Rusinë këtë verë për furnizime të mëtejshme.

Irlanda dhe Malta

Vendet ishullore nuk mbështeten shumë në gazin rus dhe nuk janë të lidhur me tubacionet e gazit evropian kontinental. Irlanda, për shembull, e merr pjesën më të madhe të gazit nga Deti i Veriut.

Italia

Italia ka ulur një pjesë të madhe të varësisë së saj nga gazi rus nga 40 për qind në fillim të vitit në rreth 25 për qind – gjë që ende e ekspozon atë ndaj ndërprerjes ruse.

Vendi ka kërkuar të arrijë një marrëveshje të re për të marrë gaz nga Algjeria dhe ka rritur importet e LNG-së. Ajo gjithashtu planifikon të marrë më shumë nga Azerbajxhani.

Luksemburgu

Varësia e shtetit të vogël të Evropës Qendrore nga gazi rus ishte midis pesë dhe dhjetë për qind të konsumit të përgjithshëm në vitin 2020. Ai nuk pret të zbatojë shkurtime ose një rënie të konsiderueshme të PBB-së.

Holanda

Holanda ka ndjekur marrëveshje për të blerë më shumë LNG për të kufizuar varësinë e saj nga gazi rus, duke drejtuar gjithashtu një fushatë duke u kërkuar qytetarëve të kursejnë energjinë, për shembull, duke bërë dushe më të shkurta.

Përpara krizës, qeveria kishte planifikuar të mbyllte një fushë gjigante gazi në veri të vendit, Groningen, për shkak të kundërshtimit lokal mbi kërcënimet mjedisore që ajo përbënte, duke përfshirë tërmetet. Plani për mbylljen e përhershme të fushës tani është lënë në raft.

Polonia

Krahas Bullgarisë, Polonia ishte vendi i parë i BE-së që iu ndërpre gazi rus në prill. Që në fillim të gushtit, ajo kishte mbushur kapacitetin e saj të ruajtjes me gati 100 për qind.

Shumica e nevojave të Polonisë për energji elektrike mbulohen, në mënyrë të diskutueshme, nga termocentralet me qymyr. Ajo gjithashtu ka një terminal LNG në Śëinoujście përmes të cilit ka importuar gaz nga SHBA, Katari, Egjipti dhe Izraeli.

Portugalia dhe Spanja

Asnjë vend në gadishullin Iberik nuk mbështetet te Rusia për gazin e saj, por të dy kanë vuajtur nga një rritje në koston e importeve të LNG.

Rumania

Rumania i drejtohet Rusisë në dimër për të mbuluar rreth 20 për qind të nevojave të saj për gaz, por ka rezerva të konsiderueshme si në det ashtu edhe në tokë.

Sllovakia dhe Sllovenia

Të dy vendet mbështeten te Rusia për të mbuluar rreth 60 për qind të nevojave të tyre për gaz.

Në Slloveni, qeveria ka vendosur masa që synojnë kursimin e energjisë prej rreth 10 për qind. Sllovakia njoftoi se do të importojë gaz nga furnizues të tjerë, veçanërisht Norvegjia.

Suedia

Suedia, e cila ka një treg të përbashkët të gazit me Danimarkën, është shumë e varur nga gazi rus, por aktualisht është i pajisur mirë përpara dimrit, me rezerva plot 90 për qind.

TRT World