Boshnjakët në vendet e rajonit dhe në botë shënojnë Ditën Ndërkombëtare të Boshnjakëve – 28 Shtatorin.
Pse kremtohet Dita e Boshnjakëve dhe cili është kuptimi i saj?
Këshilli i parë i Boshnjakëve ose Këshilli Gjithëboshnjak u mbajt në kryeqytetin e Bosnje e Hercegovinës, në Sarajevën e atëhershme të rrethuar, më 27 dhe 28 shtator 1993, organizuar nga Këshilli i Kongresit të Intelektualëve Boshnjakë.
Rëndësia historike
Kjo ngjarje është historikisht e rëndësishme për boshnjakët për shkak të miratimit të Deklaratës për kthimin e emrit kombëtar historik boshnjak, në vend të emrit të mëparshëm mysliman dhe emrit historik të gjuhës amtare boshnjake në inaugurimin e Këshillit të Parë Boshnjak. Emri kombëtar ‘boshnjak’ u pranua dhe u njoh me Marrëveshjen e Dejtonit të 14 dhjetorit 1995. Pas të parit, Kuvendi i Dytë i Boshnjakëve u mbajt më 18 korrik 1994.
Në Bosnjë e Hercegovinë, sipas rezultateve përfundimtare të regjistrimit të popullsisë të vitit 2013, në vend jetojnë 3.531.159 banorë të përhershëm, dhe 50,11 për qind e popullsisë së përgjithshme ose 1.769.592 banorë janë deklaruar si boshnjakë. Sipas të dhënave të Kombeve të Bashkuara, BeH-ja është e dyta në botë për nga madhësia e diasporës në raport me popullsinë e përgjithshme. Të dhënat e Kombeve të Bashkuara tregojnë se 34% e popullsisë së BeH-së është diasporë.
Për sa i përket kremtimit të Ditës së Boshnjakëve, në vitin 2017, kjo festë kombëtare e boshnjakëve në Bosnje e Hercegovinë u festua për herë të parë në Sarajevë në vitin 2017 me një akademi ceremoniale në Vijećnica të Sarajevës.
Si festohet Dita e Boshnjakëve në rajon?
Në të gjitha vendet fqinje ku jetojnë boshnjakët dhe ku ata kanë këshillat, shoqatat dhe organizatat e tyre kombëtare boshnjake, ata e përkujtojnë këtë festë kombëtare me akademi formale dhe ngjarje informative dhe kulturore për të kujtuar rëndësinë historike të Kuvendit të Parë Boshnjak, por gjithashtu për të artikuluar çështjet që kanë të bëjnë boshnjakët si komunitet etnik.
28 Shtatori është shpallur Dita e Boshnjakëve në RMV në vitin 2007.
Me ndryshimet në Ligjin për Festat, më 8 shkurt 2007 në Kuvendin e Maqedonisë, 28 Shtatori u shpall Dita e Boshnjakëve në vend. Kjo ditë është ditë jopune për pjesëtarët e komunitetit boshnjak. Sipas regjistrimit të fundit të popullsisë të vitit 2021, 16.042 boshnjakë jetojnë në Maqedoninë e Veriut, pra 0,87% e popullsisë së përgjithshme.
Këshilli Nacional i Boshnjakëve (KNB) në Serbi e shpalli 28 Shtatorin si Ditën e Boshnjakëve në vitin 2019
Me kalimin e viteve, Dita e Boshnjakëve është festuar edhe në Serbi, dhe Këshilli Nacional i Boshnjakëve (KNB) në qershor 2019 mori një vendim duke shpallur 28 Shtatorin si Ditën e Boshnjakëve në Republikën e Serbisë. Rezultatet e regjistrimit të popullsisë në Serbi nga viti i kaluar tregojnë se në vend jetojnë 153.801 boshnjakë ose 2,31% e popullsisë së përgjithshme të Serbisë.
Me një tryezë të rrumbullakët në Qeverinë e Kosovës, por edhe me disa manifestime të tjera të karakterit publik, si në vitet e kaluara, edhe këtë vit në Kosovë po festohet Dita e Boshnjakëve. Me Ligjin për Festat e miratuar më 28 maj 2008, filloi shënimi zyrtar i kësaj feste boshnjake. Sipas regjistrimit të fundit të vitit 2011, në Kosovë jetojnë rreth 27.000 boshnjakë.
Kjo ditë festohet edhe në Mal të Zi, ku boshnjakët përbëjnë 8,65 për qind të popullsisë së përgjithshme. Organizuar nga Zyra për Koordinimin e Këshillave dhe Organizatave Boshnjake nga rajoni, në Podgoricë u mbajt një akademi formale me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Boshnjakëve.
Në Kroaci, sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, nga Regjistrimi i Popullsisë i vitit 2021, në vend jetojnë 24.121 pjesëtarë të komunitetit boshnjak. Dita e Boshnjakëve në Zagreb shënohet zyrtarisht që nga viti 2019 me iniciativën e Këshillit të Pakicës Kombëtare Boshnjake të Qytetit të Zagrebit.
