Një sistem rrymash oqeanike që transporton nxehtësinë drejt veriut përtej Atlantikut të Veriut mund të shembet nga mesi i shekullit, dhe shkencëtarët kanë thënë më parë se një kolaps i tillë mund të shkaktojë rritje katastrofike të nivelit të detit dhe mot ekstrem në gjithë globin, thotë studimi i publikuar në Nature Communication.
Në dekadat e fundit, studiuesit kanë ngritur dhe minimizuar spektrin e kolapsit të rrymës së Atlantikut.
Dy vjet më parë, Paneli Ndërqeveritar i Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike tha se ndonjë katastrofë e tillë nuk ka gjasa të ndodhë në këtë shekull. Por, studimi i ri i publikuar në Nature Communications sugjeron se mund të mos jetë aq i largët dhe i pamundur, siç thotë shkenca tani.
Qarkullimi i përmbysjes meridional i Atlantikut është një sistem jetik i rrymave oqeanike që qarkullon ujin në gjithë Oqeanin Atlantik, sipas Administratës Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike. Është një proces i gjatë, që llogaritet se duhen rreth 1.000 vjet për t’u përfunduar, por është ngadalësuar edhe më shumë që nga mesi i viteve 1900.
Një ngadalësim i mëtejshëm ose ndalimi i plotë i qarkullimit mund të krijojë mot më ekstrem në hemisferën veriore, rritje të nivelit të detit në bregun lindor të Shteteve të Bashkuara dhe thatësirë për miliona në Afrikën jugore, kanë thënë shkencëtarët në Gjermani dhe ShBA, por koha është e pasigurt.
Nuk ka gjasa në këtë shekull?
Në studimin e ri, Peter dhe Susanne Ditlevsen, dy studiues nga Danimarka, analizuan temperaturat e sipërfaqes së detit në Atlantikun e Veriut midis viteve 1870 dhe 2020 si një tregues, që do të thotë një mënyrë për të vlerësuar këtë qarkullim.
Ata zbuluan se sistemi mund të shembet që në vitin 2025 dhe deri në vitin 2095, duke pasur parasysh emetimet aktuale globale të gazeve serrë. Kjo ndryshon nga parashikimi i bërë nga Paneli Ndërqeveritar i Ndryshimeve Klimatike në vitin 2021, i cili tha se kolapsi nuk ka gjasa të ndodhë në këtë shekull.
“Ka pasiguri të mëdha në këtë studim, në shumë studime të mëparshme dhe në vlerësimin e ndikimit në klimë në përgjithësi, dhe shkencëtarët ndonjëherë humbasin aspekte të rëndësishme që mund të çojnë në parashikimin e tepërt dhe nënparashikimit të ndikimeve,” Julio Friedmann, shkencëtar kryesor në Carbon Direct, që është kompani administruese e karbonit.
“Megjithatë, përfundimi është i qartë: Veprimi duhet të jetë i shpejtë dhe i thellë për të luftuar rreziqet e mëdha klimatike.”
Stefan Rahmstorf, bashkautor i një studimi të vitit 2018 mbi këtë temë, publikoi një analizë të gjerë të studimit të Ditlevesen mbi RealClimate, një faqe interneti që publikon komente nga shkencëtarët e klimës.
Ndërsa ai tha se një pikë kthese për rënien e qarkullimit të përmbysjes meridionale të Atlantikut është “shumë e pasigurt”, ai e quajti konservator vlerësimin e IPCC-së.
“Gjithnjë e më shumë provat tregojnë se rreziku është shumë më i madh se 10% gjatë këtij shekulli”, shkroi ai, “...më tepër shqetësues për disa dekadat e ardhshme.”
