Në sallat e leksioneve plot zhurmë të universiteteve turke, po merr formë një forcë diplomatike e qetë, por e thellë. Popullsia e studentëve ndërkombëtarë të vendit është rritur gjashtëfish në një dekadë, e nxitur kryesisht nga sirianë.
Midis 336,000 studentëve ndërkombëtarë të Türkiyes, mbi 60,000 janë nga Siria, duke i bërë ata grupin më të madh të studentëve të huaj në vend. Kjo përfaqëson një rritje tridhjetëfish që nga viti 2013, me vetëm sirianët që përbëjnë gati një të pestën e trupit studentor ndërkombëtar të Türkiyes.
Këta studiues të rinj përfaqësojnë më shumë sesa thjesht një investim në arsim – ata janë një urë e mundshme midis Ankarasë dhe Damaskut të pasluftës, duke formësuar të ardhmen e të dy kombeve në mënyra që shtrihen shumë përtej klasës.
Emërimi i ministrit të ri të jashtëm të Sirisë, Asaad Hassan al Shaibani, i diplomuar në Universitetin Sabahattin Zaim të Stambollit, ilustron këtë dinamikë.
Shaibani, i cili vazhdon të ndjekë doktoraturën e tij. në të njëjtin institucion, shkroi tezën e magjistraturës mbi politikën e jashtme turke ndaj Sirisë, një pasqyrim i ndërpjalmimit intelektual dhe politik që po ndodh.
Ai nuk është i vetëm: guvernatori i sapoemëruar i Aleppos, Azzam al-Gharib, është një tjetër student në Studime Islame nga Universiteti Bingol në Türkiyen lindore.
Këta të diplomuar, të ngulitur në peizazhin politik në zhvillim të Sirisë, janë shembull i asaj që akademiku amerikan Norman Kiell i quajti "ambasadorë jozyrtarë" në 1951.
Ndërsa më shumë studentë sirianë kthehen në shtëpi, shumë prej tyre do të ngrihen në pozicione ndikimi, duke sjellë me vete jo vetëm një arsimim, por një kuptim intim të perspektivave strategjike të Türkiyes.
Popullata të tjera kryesore studentore vijnë nga Azerbajxhani, Irani, Turkmenistani dhe Iraku, duke reflektuar thellimin e lidhjeve arsimore të Türkiyes në të gjithë rajonin.
Nga studentët te diplomatët, tregtarët dhe studiuesit
Përtej politikës, këta studentë po formojnë lidhjet ekonomike dhe kulturore midis Damaskut dhe Ankarasë.
Sipas Agjencisë së Planifikimit të Stambollit (IPA), studentët ndërkombëtarë kontribuojnë rreth 2.9 miliardë dollarë në ekonominë turke çdo vit, me sirianët që llogariten në rreth 522 milionë dollarë.
Vitin e kaluar, presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan në një ngjarje në Universitetin Marmara të Stambollit, theksoi ndikimin në rritje të studentëve ndërkombëtarë në Türkiye, si një shtytës i ekonomisë dhe si një urë lidhëse me botën. Ai theksoi se 95 për qind e tyre financojnë arsimin e tyre, një fakt që nënvizon shfaqjen e Türkiyes si një qendër globale arsimore.
Rritja e numrit të universiteteve nga 76 në 2002 në 208 dhe mundësitë tërheqëse si bursat e YTB (Presidenca për turqit jashtë vendit dhe komunitetet e afërta) e kanë bërë Turqinë destinacionin e shtatë më të popullarizuar për studime jashtë vendit, pas ShBA-së, Kanadasë, Britanisë së Madhe, Australisë, Francës dhe Gjermanisë.
Prania e studentëve dhe të diplomuarve ndërkombëtarë po nxit tashmë marrëdhënie më të forta tregtare, pasi të diplomuarit e njohur me tregjet turke dhe praktikat e biznesit krijojnë lidhje tregtare pas kthimit të tyre.
Në shumë mënyra, ata janë të pozicionuar për t'u bërë "ambasadorë tregtarë" për Türkiyen në epokën e rindërtimit të Sirisë.
Peizazhi akademik po ndryshon gjithashtu.
Prania e mbi 60,000 studentëve sirianë ka pasuruar arsimin e lartë turk, duke nxitur një mjedis mësimi më të ndërkombëtarizuar.
Ndërsa këta të diplomuar integrohen në institucionet e Sirisë, ata ka të ngjarë të lehtësojnë shkëmbimet akademike, bashkëpunimet kërkimore dhe nismat e ardhshme diplomatike midis dy vendeve.
Për të realizuar plotësisht këtë potencial, Türkiye mund të zhvillojë një "strategji të mirëpërcaktuar për studentët dhe të diplomuarit sirianë".
Duke pasur parasysh këto realitete, Türkiye duhet të marrë një qasje strategjike – një qasje që kultivon në mënyrë aktive rrjetin e saj të të diplomuarve sirianë, njësoj siç kanë bërë ShBA dhe MB për dekada.
Aktualisht ka të paktën 54 shtetas të arsimuar në SHBA, të cilët u bënë udhëheqës të lartë në vendet e tyre përkatëse. E njëjta gjë vlen edhe për Mbretërinë e Bashkuar, ku ka të paktën një udhëheqës të lartë nga 53 vende të ndryshme.
Türkiye ka një model bindës për të ndjekur.
Për të forcuar lidhjen me studentët ndërkombëtarë që kontribuojnë në vend në më shumë se një mënyra, Türkiye duhet të nxisë në mënyrë aktive rrjetet e të diplomuarve për të mbajtur marrëdhënie të forta me këta të diplomuar. Kjo do të sigurojë një linjë të drejtpërdrejtë komunikimi dhe bashkëpunimi, pa mbështetje nga ndërmjetësit e palëve të treta.
Duke investuar në këta studentë, Türkiye nuk po edukon vetëm një brez, por po ndërton themelet për një partneritet të qëndrueshëm rajonal.
Ndërsa Türkiye e forcon statusin e saj si një destinacion arsimor global, këta studentë po formësojnë jo vetëm ekonominë, por edhe rolin në zhvillim të vendit në diplomacinë kulturore.
