Mungon gazi, vjedhjet dhe çmimet e druve të zjarrit rriten në Evropë

Në ish-republikën sovjetike të Moldavisë, Tudor Popesku, një banor i kryeqytetit Kishinau, i bie me sëpatë një trungu përpara se t’i fusë në sobë drutë e prerë, që të ngrohë shtëpinë e tij. Është vjeshtë dhe, duke u bërë netët më të ftohta, pirgu me dru zjarri është rreth e rrotull tij – që është mënyra e tij për të kursyer për dimër.
Në të kaluarën, Popesku mbështetej te gazi natyror për t’u ngrohur në mëngjes dhe dru zjarri në mbrëmje. Por, gazi tani është në furnizim më të shkurtër, duke krijuar një krizë në vendin e tij të vogël të Evropës Lindore.
“Unë nuk do të përdor më gaz, kështu që do të ngrohem vetëm me dru", tha Popesku dhe shton se ajo që ka nuk është e mjaftueshme.
Kriza energjetike e Evropës, e shkaktuar nga konflikti në Ukrainë, ka detyruar disa njerëz që t’u drejtohen burimeve më të lira të ngrohjes, si dru zjarri, ndërsa moti bëhet më i ftohtë.
Por, ndërsa më shumë njerëz grumbullojnë dhe djegin dru, çmimet janë rritur, mungesa dhe vjedhjet janë raportuar dhe mashtrimet po shfaqen. Pylltarët po vendosin pajisje GPS në trungje për gjurmim dhe frika po rritet për ndikimin mjedisor të rritjes së ndotjes së ajrit dhe prerjes së pemëve.
Udhëheqësit moldavë po shqetësohen se ky dimër mund të jetë shkatërrues për shumë nga njerëzit e vendit për shkak të kostos së lartë të energjisë elektrike, me çmimet evropiane të gazit natyror afërsisht të trefishuara në krahasim me sa ishin në fillim të vitit 2021, pavarësisht se ranë nga nivelet më të larta rekord të gushtit.
Me një pjesë të territorit të tij të kontrolluar nga trupat ruse, vendi më i varfër i Evropës së fundmi ka parë gjigantin rus të energjisë Gazprom të zvogëlojë furnizimet me gaz natyror me 30 për qind, ndërkohë që kërcënon me shkurtime të tjera.
Zhurma për dru zjarri nuk kufizohet vetëm në vendet më të varfra si Moldavia, por është rritur gjithashtu në rajone më të pasura të Evropës. Pyjet shtetërore të Gjermanisë, Polonisë dhe të Republikës Çeke po shohin kërkesë shumë më të madhe për sasitë e kufizuara të druve të zjarrit që i shesin si pjesë e menaxhimit të qëndrueshëm të pyjeve.
Shpesh ajo vjen nga njerëz që nuk kanë porositur kurrë më parë dru zjarri dhe duken të pavetëdijshëm se duhet të blihen dy vjet përpara, në mënyrë që të thahen mjaftueshëm për t’u djegur në soba druri, sipas shërbimit pyjor në shtetin Hesse të Gjermanisë jugperëndimore.
Ruajtësit gjermanë të pyjeve po shohin gjithashtu më shumë njerëz që mbledhin dru të rënë në pyje, shpesh duke mos e ditur se është e paligjshme.
Pyjet shtetërore çeke, të cilat shesin dru vetëm për konsum familjar, u është dashur të kufizojnë sasinë e druve të zjarrit që u shiten individëve për të parandaluar blerjet spekulative.

Në Poloni, kërkesa për dru të vegjël zjarri nga pyjet shtetërore u rrit për 46 për qind dhe dru zjarri të mëdhenj u rrit për 42 për qind deri në fund të gushtit nga një vit më parë. Kjo ishte edhe para vjeshtës, kur kërkesa për dru zjarri është më e larta.
“Natyrisht, ka një interes në rritje për dru zjarri në rrethet pyjore, sepse sot është lënda djegëse më e lirë në dispozicion", tha Michal Gzowski, zëdhënës i Pyjeve Shtetërore të Polonisë. Druri i vogël i zjarrit është ndoshta lënda më e lirë për ngrohje në vendet e BE-së.
Ai tha se vjedhja e druve të zjarrit, e cila ka ekzistuar gjithmonë deri diku, është në rritje.
Për të parandaluar vjedhjen, departamenti i pyjeve në shtetin gjerman të Rhine-Westfalisë po eksperimenton me fshehjen e pajisjeve gjurmuese GPS në trungje, tha zëdhënësja Nicole Fiegler.
Nuk ka pasur një nxitim të papritur të vjedhjeve në shkallë të gjerë, por rritjet e fundit të çmimeve kanë shkaktuar frikë nga pronarët e parcelave të vogla pyjore, të cilët mund të përballen me humbje të mëdha nëse një tufë trungjesh rrëshqet.
“Është më shumë një situatë ankthi dhe frike", tha Fiegler, duke theksuar rritjen e vlerës së druve të zjarrit.
Pylltarët në rajonin fqinj Hesse kanë përdorur gjurmues GPS që nga viti 2013 dhe thonë se kanë mundur të zgjidhin disa vjedhje në këtë mënyrë.
Policia austriake paralajmëroi javën e kaluar për një rritje të konsiderueshme të mashtruesve që pretendonin se shesin dru zjarri dhe pelet druri në internet, ndërsa disa kompani në gjithë vendin u bastisën me dyshimin se ishin përfshirë në manipulime çmimesh.
Instituti Gjerman i Peletëve gjithashtu po i paralajmëron blerësit që të kenë kujdes nga shitësit e rremë që kërkojnë pagesën paraprakisht dhe që më pas zhduken.
Agjencia gjermane e statistikave thotë se çmimet për dru zjarri dhe pelet druri të prodhuar nga tallashi që mund të përdoren në ngrohjen qendrore të shtëpive u rritën mbi 85 për qind në gusht krahasuar me një vit më parë.
Çmimet e peletit për ton ranë 2.6 për qind në tetor, por mbeten pothuajse 200 për qind më të larta se një vit më parë, thotë instituti i peletit. Sidoqoftë, ngrohja me pelet është më e lirë se gazi natyror për ata që janë të pajisur për t’i djegur ato, thuhet në të. Gazi kushton 20,9 centë për kilovat orë ngrohje, ndërsa peleti 14,88 centë.
Në Mbretërinë e Bashkuar, çmimet e druve të zjarrit po rriten gjithashtu.
“Ne kemi parë një rritje masive të kërkesës” ndërsa kostot e energjisë rriten, tha Nic Snell, drejtor menaxhues i Certainly Wood, i cili e konsideron veten si furnizuesi më i madh i druve të zjarrit në Mbretërinë e Bashkuar që shet rreth 20.000 tonë dru në vit.
Snell vlerësoi se druri i fortë i tharë në furrë të kompanisë së tij është 15 për qind deri në 20 për qind më i shtrenjtë se vitin e kaluar dhe “mund të bëhet më shumë ndërsa moti bëhet më i ftohtë”.
Ai tha se kërkesa për drutë e tij të zjarrit me burim vendas u rrit nga druri më i shtrenjtë i importuar nga vende si Letonia dhe Lituania. Kostot e transportit, kryesisht për karburant, kanë rritur çmimin e importeve, të cilat dikur ishin më të lira se druri britanik, por tani janë më të shtrenjta.

Në Danimarkë, kërkesa për soba me dru po rritet së bashku me vetë drutë e zjarrit.
Faqja daneze e shitjeve DBA tha se kërkimet për peletë druri kanë shpërthyer me mbi 1.300 për qind vitin e kaluar.
Qeveria dhe ambientalistët kanë paralajmëruar danezët që planifikojnë të djegin dru zjarri për të marrë parasysh rreziqet: zjarri mund të jetë një rrezik për shëndetin, ndërsa tymi kontribuon në ndotjen e grimcave.
Ekziston edhe ndikimi i dëmshëm mjedisor i prerjes së më shumë pemëve.
Egzona Shala, kryetare e një organizate mjedisore në Kosovë, ku çmimet e energjisë elektrike janë rritur, thotë se prerja e pemëve pyjore atje është rritur ndjeshëm. Grupi i saj, EcoZ, ka monitoruar pyjet në zonat malore dhe ka gjetur njerëz që presin ilegalisht pemë në orën 5 të mëngjesit në disa raste. Më pas drutë e zjarrit shiten nëpër kryeqytet.
Shpesh ato të prera janë pemë të reja. Pyjet, tha ajo, po i nënshtrohen “shpyllëzimit vulgar pa asnjë kriter dhe kontroll”.