Gjatë vitit që po lëmë pas, 18 persona janë ekzekutuar si pasojë e dënimit gjyqësor me vdekje në ShBA. Një raport i Qendrës për Informacione rreth Dënimit me Vdekje në ShBA tregon se gjatë vitit 2022, Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë hasur në vështirësi serioze për të zbatuar dënimin me vdekje.
“2022 mund të quhet ‘viti i ekzekutimeve të dështuara’, për shkak të numrit të lartë të shteteve me ekzekutime të dështuara ose me probleme. Shtatë nga 20 përpjekjet e ekzekutimit ishin dukshëm problematike – një përqindje befasuese prej 35% - si rezultat i paaftësisë së ekzekutuesit, moszbatimit të protokolleve ose defekteve në vetë protokollet”, thuhet në raport.
Më 28 korrik 2022, ekzekutuesve në Alabama iu deshën tri orë për të vendosur një vijë IV përpara se të vrisnin Joe James Jr., ekzekutimi më i gjatë i dështuar me injeksion vdekjeprurës në historinë e ShBA. Ekzekutimet u pezulluan në Alabama, Tennessee, Idaho dhe Karolinën e Jugut pasi shtetet nuk ishin në gjendje të ndiqnin protokollet e ekzekutimit. Idaho planifikoi një ekzekutim pa i siguruar ilaçet për ta kryer atë. Një ekzekutim nuk ndodhi në Oklahoma sepse shteti nuk e kishte të burgosurin dhe nuk kishte marrë masa për transferimin e tij përpara se të caktonte dënimin e tij me vdekje.
“Pas 40 vitesh, shtetet e kanë dëshmuar veten të paaftë për të kryer injeksione vdekjeprurëse pa rrezikun që do të shkojë keq. Familjet e viktimave dhe të burgosurve, dëshmitarët e tjerë të ekzekutimit dhe personeli korrektues nuk duhet t'u nënshtrohen traumave të një ekzekutimi që shkon keq”, tha Robert Dunham, Drejtor Ekzekutiv i DPIC.
Shumica e dënimeve me vdekje ishin të koncentruara në dy shtete, Oklahoma dhe Teksas.
Të ekzekutuarit, profile të brishta njerëzore
Raporti konstaton se shumica dërrmuese e të ekzekutuarve në vitin 2022 ishin individë me dobësi dhe brishtësi të theksuara.
Të paktën 13 nga personat e ekzekutuar në vitin 2022 kishin një ose më shumë prej dobësive të mëposhtme: sëmundje serioze mendore (8); lëndimi i trurit, dëmtim i zhvillimit të trurit, ose një IQ në intervalin që llogaritet me aftësi të kufizuara intelektuale (5); trauma serioze kronike nga fëmijëria, neglizhencë dhe/ose abuzim (12).
Tre të burgosur u ekzekutuan për krime të kryera në adoleshencë. Të paktën katër nga personat e ekzekutuar këtë vit ishin veteranë ushtarakë.
Po bie numri i dënimeve me vdekje
Mesatarja e ekzekutimeve të dënimit me vdekje në 5 vitet e fundit në ShBA është 18.6 ekzekutime në vit, që është mesatarja më e ulët në më shumë se 30 vjet.
Paralelisht po bie edhe mbështetja për dënimin me vdekje. Sondazhet e opinionit publik në vitin 2022 treguan se mbështetja për dënimin me vdekje mbeti afër niveleve të ulëta historike, edhe përkundër perceptimeve për rritje të krimit. Një sondazh i publikuar në shkurt zbuloi se mbështetja e amerikanëve për dënimin me vdekje ishte edhe më e ulët kur u pyetën për klasat e të pandehurve që më së shpeshti i nënshtrohen dënimit.
Demokratët, Republikanët dhe të Pavarurit me diferencë prej më shumë se 30 për qind kundërshtuan përdorimin e dënimit me vdekje ndaj njerëzve me gjendje të rëndë mendore, dëmtim të trurit, ose dëmtime intelektuale, si dhe kundër veteranëve me çrregullime të stresit posttraumatik.
Gjatë vitit 2022 u shfajësuan edhe dy persona të dënuar me vdekje, duke e çuar në 190 numrin e të shfajësuarve pas shqiptimit të dënimit, që nga viti 1972.
