Aleanca Atlantike e Malit të Zi kritike ndaj Ballkanit të Hapur.     Foto: AA

Një diskutim publik mbi të gjitha aspektet e nismës Ballkani i Hapur, me pjesëmarrjen e të gjitha subjekteve relevante të shoqërisë malazeze, është i nevojshëm për të shmangur përsëritjen e situatës ku publiku i gjerë është i befasuar nga zgjidhjet tashmë të përgatitura, me një shkurtim-termi simulim i dialogut publik.

Këtë e bëri të ditur Aleanca Atlantike e Malit të Zi, e cila prezantoi një analizë të përditësuar të nismës rajonale të Ballkanit të Hapur.

“Krahasuar me periudhën kur u publikua versioni i parë, disponohen elementë shtesë që mundësojnë një analizë më të mirë të aspekteve gjeopolitike, ekonomike dhe të sigurisë të nismës rajonale dhe që tregojnë qartë implikimet e Ballkanit të Hapur për integrimin evropian të Malit të Zi, por edhe të gjithë rajonit të Ballkanit Perëndimor”, thuhet në deklaratë.

Siç u tha, marrëveshjet e nënshkruara si pjesë e nismës Ballkani i Hapur synojnë gjoja integrimin ekonomik të rajonit, bazuar në modelin e integrimit ekonomik të Bashkimit Evropian (BE).

"Megjithatë, pas tri vitesh, Ballkani i Hapur është ende larg formalizimit të një bashkimi në thelb doganor", thotë Aleanca Atlantike.

Vlerësohet se, përkundër të gjitha njoftimeve për integrim ekonomik dhe formim të një tregu të përbashkët, nuk është bërë asnjë hap i rëndësishëm në këtë drejtim.

“Është tregues se edhe Parlamenti në Maqedoninë e Veriut nuk ka miratuar ligje të caktuara në lidhje me Ballkanin e Hapur për shkak të shqetësimeve për transparencën dhe pyetjeve për avantazhet e tij reale”, thuhet në deklaratë.

Dallimi kryesor midis Ballkanit të Hapur dhe Procesit të Berlinit është se, siç u tha, Ballkani i Hapur nuk realizohet në bashkëpunim dhe sipas standardeve të BE-së.

“Problemi i Nismës është se ajo nuk ka një plan të qartë dhe hapa konkretë që do të shërbejnë për të arritur qëllimin e saj. Vëmendja e publikut (vendas dhe të huaj) deri më tani ka qenë kryesisht e përqendruar në deklaratat politike dhe përmirësimin e marrëdhënieve. sidomos mes Serbisë dhe Shqipërisë”, thuhet në reagim.

Vlerësohet se nisma e Ballkanit të Hapur pa dyshim hap dyert për një ndikim më të fortë të palëve të treta në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

“Serbia, si vendi më me ndikim ekonomik dhe politik në Ballkanin Perëndimor, ka potencialin të drejtojë të gjitha vendet e tjera në rajon drejt qendrave të tjera të fuqisë, veçanërisht duke marrë parasysh marrëdhëniet e saj me Kinën dhe Rusinë”, sipas Aleancës Atlantike.

Siç u tha, problemet ekzistuese u ndërlikuan më tej nga ndarjet pas agresionit rus kundër Ukrainës.

“Mali i Zi është pozicionuar si mik i Ukrainës, domethënë nga këndvështrimi rus është shpallur zyrtarisht vend armik. Gjithashtu, duhet theksuar se Serbia nuk ka arritur marrëveshje me BE-në lidhur me sanksionet kundër Rusisë”, thuhet në deklaratë.

Lidhja ekonomike e rajonit dhe ulja e barrierave ekonomike si idetë kryesore orientuese të Ballkanit të Hapur, sado pozitive që janë, mund të rrisin rreziqet politike, sepse ka një çekuilibër të dukshëm ekonomik midis shteteve që duhet të anëtarësohen.

“Në fakt, Ballkani i Hapur në një farë mënyre paraqet mbulesë për dominimin e ekonomisë serbe, pra zgjerimin e ndikimit të Serbisë në rajon”, thotë Aleanca Atlantike.

Në këtë kontekst, siç u tha, është e qartë se Nisma nuk po shkon në drejtim të mirëqenies dhe rezultateve pozitive për të gjitha vendet e rajonit, veçanërisht për ato që për nga madhësia e tyre kanë sfida të veçanta në drejtim të ruajtjes dhe balancimit, tregjet dhe ekonomitë e tyre.

Kujtohet se me rivitalizimin e fundit të Procesit të Berlinit dhe Rekomandimeve të Parlamentit Evropian, BE-ja mbajti një qëndrim të qartë dhe të paqartë ndaj nismës Ballkani i Hapur.

Mirëpo, siç u tha, fakt është se nga adresat më të larta në Qeverinë malazeze, e cila është në mandat teknik, vazhdimisht shprehet optimizëm dhe qëndrim pozitiv-afirmativ ndaj projektit të mjegullt, jo gjithëpërfshirës dhe të papërfunduar “Open Balkans”.

Aleanca Atlantike paralajmëron se retorika dhe metodologjia duhet të merren parasysh gjatë harmonizimit dhe nënshkrimit të Marrëveshjes Themelore me Kishën Ortodokse Serbe dhe kontestimit të rezultateve të Analizës së Ministrisë së Çështjeve Evropiane, e cila tregon një fazë eksperimentale dhe mungesë treguesish konkretë të suksesit të Ballkanit të Hapur.

“Prandaj, është e nevojshme të krijohen kushte për një debat publik për të gjitha aspektet e nismës Ballkani i Hapur, me pjesëmarrjen e të gjitha subjekteve relevante të shoqërisë malazeze, në mënyrë që të shmanget përsëritja e situatës ku i gjithë publiku malazez ndjehet i befasuar nga zgjidhjet tashmë të përgatitura, me një shkurtim-termi simulim i dialogut publik”, thuhet në njoftim.

Çka paraqet Aleanca Atlantike e Malit të Zi?

Aleanca Atlantike e Malit të Zi u themelua në vitin 2006 dhe që atëherë ka qenë një institucion i spikatur që merret me promovimin e vlerave euroatlantike dhe sigurisë ndërkombëtare.

Aleanca Atlantike u pranua në anëtarësimin e Organizatës Botërore të Kartës së Atlantikut (ATA) në asamblenë e përgjithshme të mbajtur në Athinë në vitin 2006.

Ndërsa Mali i Zi përballet me momente kyç në historinë e saj, Aleanca Atlantike është bërë e njohur si një forum kyç për drejtimin e ndryshimeve efektive në skenën politike dhe të sigurisë.

Aleanca Atlantike qëndron për udhëheqje dhe përfshirje konstruktive në çështjet ndërkombëtare me rëndësi, bazuar në rolin qendror dhe kyç të komunitetit Atlantik në zgjidhjen e problemeve ndërkombëtare të shekullit XXI.

Aleanca Atlantike inkurajon dialogun dhe diskutimin mbi problemet kritike ndërkombëtare, me qëllim të pasurimit të debatit publik dhe inkurajimit të konsensusit për përgjigjet e duhura nga qeveria, sektori privat dhe jofitimprurës dhe media në Mal të Zi, si dhe midis liderëve të Evropës dhe ShBA-së.

Në të njëjtën kohë, kontributet e rëndësishme të Aleancës Atlantike përfshijnë identifikimin dhe formësimin e përgjigjeve ndaj çështjeve kryesore me të cilat përballet NATO-ja dhe komuniteti transatlantik.

Aleanca Atlantike e Malit të Zi i kryen aktivitetet e saj nëpërmjet tri qendrave: Qendra Digjitale Forenzike, Qendra për Luftimin e Terrorizmit e Ekstremizmit të Dhunshëm dhe Qendra për Marrëdhënie Ndërkombëtare.

TRT Balkan