Vdekjet dhe sëmundjet nga tuberkulozi rriten gjatë pandemisë COVID-19

Rreth 10.6 milionë njerëz u sëmurën me tuberkuloz (TB) në vitin 2021, një rritje prej 4.5% nga viti 2020 dhe 1.6 milionë njerëz vdiqën nga TB (përfshirë 187.000 në mesin e njerëzve HIV pozitiv), sipas raportit të TB Global 2022 të Organizatës Botërore të Shëndetësisë. Barra e TB rezistente ndaj barnave (DR-TB) gjithashtu u rrit me 3% midis 2020 dhe 2021, me 450.000 raste të reja të TB rezistente ndaj rifampicinës (RR-TB) në 2021.Kjo është hera e parë në shumë vite që është raportuar rritje në numrin e personave që sëmuren me TB dhe TB-rezistent ndaj barnave. Shërbimet e trajtimit për tuberkuloz janë ndër shumë të tjera të ndërprera nga pandemia COVID-19 në vitin 2021, por ndikimi i tij në përgjigjen ndaj TB-së ka qenë veçanërisht i rëndë. Konfliktet e vazhdueshme në Evropën Lindore, Afrikë dhe Lindjen e Mesme kanë përkeqësuar më tej situatën për popullatat e cenueshme.
“Nëse pandemia na ka mësuar diçka, është se me solidaritet, vendosmëri, inovacion dhe përdorimin e barabartë të mjeteve, ne mund të kapërcejmë kërcënimet e rënda shëndetësore. Le t’i zbatojmë ato mësime për tuberkulozin. Është koha për t’i dhënë fund këtij vrasësi prej shumë kohësh. Duke punuar së bashku, ne mund t’i japim fund TB-së”, tha dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Drejtor i Përgjithshëm i OBSh-së.
Sfidat e vazhdueshme me ofrimin dhe qasjen e shërbimeve thelbësore për TB kanë bërë që shumë njerëz me TB të mos diagnostikohen dhe të mos trajtohen. Numri i raportuar i njerëzve të sapodiagnostikuar me TB ra nga 7.1 milionë në 2019 në 5.8 milionë në 2020. Kishte një ngritje të pjesshme në 6.4 milionë në 2021, por kjo ishte ende shumë nën nivelet para pandemisë.
Reduktimet në numrin e raportuar të personave të diagnostikuar me TB sugjerojnë se numri i njerëzve me TB të padiagnostikuar dhe të patrajtuar është rritur, duke rezultuar fillimisht në një rritje të numrit të vdekjeve nga tuberkulozi dhe më shumë transmetim të infeksionit nga komuniteti dhe më pas, me një vonesë, një numër në rritje të njerëzve që zhvillojnë TB.
Numri i njerëzve të trajtuar për RR-TB dhe TB rezistente ndaj shumë barnave (MDR-TB) gjithashtu ka rënë midis 2019 dhe 2020. Numri i raportuar i personave që filluan trajtimin për RR-TB në 2021 ishte 161.746, vetëm rreth një në tre prej atyre në nevojë.

Përfitime të vogla
Në mes të progresit të ngecur, ka disa suksese. 26.3 milionë njerëz u trajtuan për TB midis 2018 dhe 2021, ende shumë larg objektivave prej 40 milionë të vendosura për periudhën 2018-2022 në Takimin e Nivelit të Lartë të OKB-së për TB. Nga 30 vendet me barrë të lartë me TB, ato me nivelet më të larta të mbulimit të trajtimit në 2021 përfshinin Bangladeshin, Brazilin, Kinën, Ugandën dhe Zambinë. Numri i njerëzve që iu është ofruar trajtim parandalues për TB u rrit në vitin 2021 në afërsi të niveleve të vitit 2019, por totali kumulativ prej 12.5 milionë mes 2018 dhe 2021 ishte ende larg objektivit prej 30 milionë deri në fund të 2022.
Më pozitivisht, trajtimi parandalues i TB-së për njerëzit që jetojnë me HIV ka tejkaluar shumë objektivin global prej 6 milionë në periudhën 2018-2022, duke arritur në më shumë se 10 milionë në vetëm 4 vjet. Shtatë vende – India, Nigeria, Afrika e Jugut, Uganda, Republika e Bashkuar e Tanzanisë, Zambia dhe Zimbabve – përbënin kolektivisht 82% të atyre që filluan me trajtimin parandalues në vitin 2021.

Faktet e TB-së
Tuberkulozi, vrasësi i dytë (pas COVID-19) infektiv më vdekjeprurës, shkaktohet nga bakteret (Mycobacterium tuberculosis) që prekin më shpesh mushkëritë. Mund të përhapet kur njerëzit që janë të sëmurë me TB nxjerrin bakteret në ajër - për shembull, duke kollitur.
Shumica e njerëzve që zhvillojnë sëmundjen janë të rritur - në vitin 2021 - meshkujt përbënin 56.5% të barrës së TB-së, femrat e rritura përbëjnë 32.5% dhe fëmijët 11%. Shumë raste të reja të TB-së u atribuohen pesë faktorëve të rrezikut: kequshqyerja, infeksioni HIV, çrregullimet e përdorimit të alkoolit, pirja e duhanit dhe diabeti.
Tuberkulozi është i parandalueshëm dhe i shërueshëm. Rreth 85% e njerëzve që zhvillojnë sëmundjen e tuberkulozit mund të trajtohen me sukses me një regjim barnash në periudhë 4/6-mujore; trajtimi ka përfitimin e shtuar për të kufizuar transmetimin e mëtejshëm të infeksionit.