Luftën që e filloi Rusia në Ukrainë, pasojat e konfliktit, si dhe integrimi evropian dhe perspektivat evropiane të vendeve të Ballkanit ishin në fokus të edicionit të 17-të të Forumit Strategjik të Bled-it (BSF), i cili u zhvillua dje dhe sot në Slloveni, ku morën pjesë një numër i madh i liderëve politikë dhe diplomatëve nga rajoni dhe më gjerë.
Për shkak të ndryshimit të realitetit në terren, arritja e një marrëveshjeje për Ukrainën tani është më e vështirë se në javët e para të luftës, tha ministri i Jashtëm turk Mevlüt Çavuşoğlu në Forumin Strategjik të Bled (BSF) në Slloveni.
Çavuşoğlu foli për luftën aktuale në Ukrainë, e cila filloi nga Rusia kundër fqinjit të saj perëndimor më 24 shkurt të këtij viti, për perspektivat për gjetjen e një zgjidhjeje paqësore dhe për rolin e Türkiye-s në negociata.
Siç tha ai, lufta në Ukrainë “herët a vonë do të përfundojë”, por nuk dihet se kur. Ai gjithashtu theksoi se negociatat për Ukrainën janë më të vështira se më parë për shkak të ndryshimit të realitetit në terren.
“Në javët e para ishte më e lehtë për të arritur një zgjidhje të dakorduar. Tani, për fat të keq, nuk është më e lehtë. Pas pamjeve shqetësuese që pamë në Buça, gjërat kanë ndryshuar. Por një realitet i ri mbretëron në fushë. Ne flasim për paqen, por ajo duhet të pranohet reciprokisht dhe në të njëjtën kohë të jetë e drejtë me Ukrainën”, tha Çavuşoğlu.
Ai vuri në dukje se Ankaraja vazhdon të zhvillojë një dialog me Kievin dhe Moskën për të gjetur një zgjidhje paqësore.
Gjithashtu, ai shprehu shpresën se marrëveshjet si ajo për eksportet e drithit të arritura nga Ukraina dhe Rusia me ndërmjetësimin e Türkiye-s dhe Kombeve të Bashkuara (OKB) dhe bashkëpunimi me Moskën dhe Kievin "do t'i hapin rrugën paqes së qëndrueshme në Ukrainë".
Duke iu referuar sanksioneve që vendet perëndimore i kanë vendosur Rusisë për luftën në Ukrainë, Çavuşoğlu tha se Türkiye "nuk i bashkohet sanksioneve të njëanshme" siç bëri me Iranin.
“Tregtia jonë me Rusinë vazhdon, por ne kurrë nuk e kemi lejuar Rusinë të anashkalojë sanksionet përmes Türkiye-s. Kjo është shumë transparente. Ne importojmë pothuajse 45 për qind të gazit tonë nga Rusia. Çmimet e gazit janë trefishuar. Sa të qëndrueshme janë këto sanksione? Deri në fund të këtij viti ose para pranverës do ta zbulojmë. Sanksionet kundër Iranit ishin të qëndrueshme dhe nuk prekën Evropën apo Shtetet e Bashkuara, por kjo është një pyetje të cilës ne duhet t'i përgjigjemi”, tha Çavuşoğlu.
Ballkani Perëndimor është në harresë
Retë e mbushura me pasiguri janë varur mbi Ballkanin Perëndimor dhe rajoni po hyn në një recesion është një nga mesazhet e dërguara në forum. Në panelin me titull “BE dhe Ballkani Perëndimor: Kush është gati?”, përfaqësuesi i lartë i bashkësisë ndërkombëtare në Bosnjë e Hercegovinë, Christian Schmitt, foli për situatën aktuale në Bosnjë e Hercegovinë, bllokimet e vazhdueshme në institucionet e Bosnjës e Hercegovinës, roli i OHR dhe si të afrohet vendi drejt integrimit në Bashkimin Evropian (BE).
Ai deklaroi se Bosnja dhe Hercegovina nuk ka nevojë për një "Dayton Two" dhe se njerëzit në atë vend, si në vendet e tjera të rajonit, duhet t'i marrin gjërat në duart e tyre nëse duan t'i afrohen Bashkimit Evropian.
“Janë njerëzit që marrin vendimet. Ne duhet ta shikojmë këtë në mënyrë të vazhdueshme. Nuk është e shëndetshme që pas konflikteve në Ballkanin Perëndimor të ulemi këtu dhe të shohim punë të papërfunduara. Komunitetet kombëtare duhet të kuptojnë se ne jemi këtu vetëm për të mbështetur këtë pjesë të Evropës, jo për ta qeverisur atë”, tha Schmidt.
Bisera Turkoviq, zëvendëskryetare e Këshillit të Ministrave dhe Ministre e Punëve të Jashtme të Bosnjë-Hercegovinës, tha se përparimi i vendeve të rajonit në rrugën e anëtarësimit në BE varet vetëm prej tyre.
Ajo tregoi se situata në BeH sot është "më e keqe" krahasuar me disa vite më parë dhe se vendi po lufton të mbetet funksional.
“E di që nuk është e lehtë, por duhet të gjejmë zgjidhje dhe ka zgjidhje. Unë do të shikoj nga e ardhmja. Mendoj se retë janë mbushur me pasiguri rreth Ballkanit Perëndimor, politikisht, por edhe lidhur me prodhimin, konsumin e energjisë. Energjia elektrike do të jetë katër herë më e shtrenjtë se sa ishte paralajmëruar. Në BE është regjistruar norma e inflacionit prej 8.9 për qind. “Shanset që ne të marrim statusin e kandidatit janë shumë të vogla”, tha Turkoviq.
Gabriel Escobar, përfaqësuesi special i Shteteve të Bashkuara për Ballkanin Perëndimor, tha se ka ende hapësirë për mundësi të mëdha në Ballkanin Perëndimor, por se rajoni, si pjesa tjetër e botës, po hyn në një recesion ekonomik.
“Megjithatë, nuk ka alternativë për integrimin evropian. Ne duhet të fokusohemi në procesin e zgjerimit. Por pala evropiane duhet të bëjë një pjesë të punës për të thjeshtuar procesin. Natyrisht, edhe qeveritë duhet të bëjnë pjesën e tyre, dhe shumë prej tyre kanë dështuar ta bëjnë këtë, si ajo në Bosnjë e Hercegovinë. Kam frikë se tre partitë kryesore politike kanë dështuar vërtet në këtë proces," tha Escobar.
Ai konstatoi se të gjitha sukseset në Ballkanin Perëndimor, që nga Marrëveshja e Paqes së Dejtonit e deri te marrëveshja e javës së kaluar ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, janë arritur falë unitetit të SHBA-së dhe BE-së.
Ministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës, Donika Gervala-Schwartz, ka folur për gatishmërinë e vendeve anëtare të BE-së për të luftuar për vlerat evropiane.
“Ndërsa ju nuk po na shikoni, ne po ju shikojmë juve”. Vëzhgojmë se sa e bashkuar është apo jo BE-ja. Çfarë e mban të bashkuar BE-në, cilat janë parimet dhe vlerat për të cilat anëtarët e BE-së janë të gatshëm të luftojnë dhe cila është beteja që duhet të luftojmë të gjithë së bashku”, tha shefja e diplomacisë së Kosovës dhe shtoi se BE-ja si një organizatë politike duhet të hapë dyert për vendet që meritojnë, pa u dhënë privilegje të tjerëve.
Bujar Osmani, ministri i jashtëm i Maqedonisë së Veriut, i cili filloi negociatat e anëtarësimit me BE-në në korrik pas 17 vitesh pritje, tha se vendi i tij ka demonstruar një përkushtim ndaj kulturës së kompromisit, vendimmarrjes strategjike dhe reagimit rajonal.
Pahor: BE duhet t'i japë BeH statusin e kandidatit
Borut Pahor, Presidenti i Sllovenisë, në hapjen e sotme të edicionit të 17-të të Forumit Strategjik të Bled-it (BSF), i bëri thirrje Ursula von der Leyen, Presidentes së Komisionit Evropian, që t'i japë Bosnjë e Hercegovinës statusin e kandidatit për hyrje në Bashkimin Evropian pa asnjë kusht shtesë deri në fund të këtij viti.
Pahor, mbi të gjitha, paralajmëroi rrezikun e një ndarje të re blloku në Evropë dhe në botë, si pasojë e sulmit rus ndaj Ukrainës. Pahor më parë bëri thirrje për përshpejtimin e integrimit evropian të Bosnjë-Hercegovinës dhe përdori Forumin Strategjik të Bled-it dhe praninë e von der Leyen për t'iu kthyer kësaj teme shumë të rëndësishme për të.
Von der Leyen: Putin nuk mund ta fitojë luftën në Ukrainë
Të pranishmëve iu drejtua kryetarja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e cila theksoi se tema e sivjetshme e Forumit është shumë e qëlluar sepse bëhet fjalë për çështjet më të rëndësishme për Evropën dhe botën.
“Gjithçka varet nga forca e demokracisë, nga kapaciteti ynë për të ruajtur parimet bazë, për t'i rezistuar agresionit, për të mbrojtur vlerat dhe miqtë tanë. Bota po vëzhgon nga afër reagimin tonë ndaj agresionit rus. Gjërat janë të qarta për të gjithë. Në fillim të këtij viti, Rusia dhe Kina shpallën hapur të ashtuquajturën miqësi pa kufij. Vetëm disa javë më vonë, Rusia nisi një luftë kundër Ukrainës. Mesazhi nuk mund të ishte më i qartë. Nëse duam të ruajmë parimet bazë si vetëvendosja dhe paprekshmëria e kufijve, Putini nuk mund ta fitojë këtë luftë dhe Ukraina duhet patjetër ta fitojë. Kjo është mjaft e qartë”, tha Von der Leyen në mes duartrokitjeve në sallë.
Duke vënë në dukje se Bashkimi Evropian ka vendosur një sërë sanksionesh të ashpra kundër Rusisë dhe se këto sanksione do të rriten më tej, Von der Leyen tha se sanksionet funksionojnë duke shkaktuar dëme të mëdha në aftësinë e Kremlinit për të bërë luftë.
