Ushtria izraelite ka caktuar dhjetëra mijëra njerëz në Gaza si objektiva vrasjesh, duke u mbështetur në një sistem të shënjestrimit me IA – Lavender – me mbikëqyrje minimale njerëzore dhe një qasje të butë ndaj viktimave, sipas dy faqeve të lajmeve të Izraelit.
Lavender ka qenë instrumental në bombardimet e paprecedentë të palestinezëve në Gaza, veçanërisht në fazat fillestare të luftës, raportuan faqet e lajmeve +972 Magazine dhe Local Call, duke shtuar se ndikimi në operacionet ushtarake ishte aq i rëndësishëm saqë rezultatet e Lavender u trajtuan në thelb “sikur të ishte vendim njerëzor”.
Sipas raportit, sistemi i IA-së kreu vëzhgim të gjerë në Gaza, duke rezultuar në një listë me 37.000 objektiva bombardimi, duke përfshirë shumë operativë të dyshuar të Hamasit të nivelit të ulët, të cilët zakonisht nuk do të shënjestroheshin në operacionet e bombardimeve.
Zbulimi rrjedh nga intervistat me gjashtë oficerë të inteligjencës izraelite që shërbyen gjatë luftës së vazhdueshme të Tel Avivit në Gaza dhe ishin të përfshirë në përdorimin e IA-së për të hetuar dhe për të shkatërruar objektivat.
Një oficer i inteligjencës vuri në dukje kontrastin e fortë midis emocioneve njerëzore dhe efikasitetit të ftohtë të makinës: “Të gjithë, duke më përfshirë edhe mua, humbën njerëz më 7 tetor. Makina e bëri atë vrasje në mënyrë të ftohtë. Dhe kjo e bëri punën më të lehtë.”
Një tjetër oficer vuri në pikëpyetje rëndësinë e përfshirjes njerëzore në procesin e përzgjedhjes së objektivit, duke vënë në dukje se roli i tyre shpesh arrinte pak më shumë se një vulë gome.
“Unë do të investoja 20 sekonda për çdo objektiv në këtë fazë dhe do t’i bëja dhjetëra prej tyre çdo ditë. Unë kisha zero vlerë të shtuar si njeri, përveçse një vulë miratimi. Kjo kurseu shumë kohë,” pranoi oficeri.
Bomba memece dhe bomba dyshemeje
Zhvilluar nga divizioni elitar i inteligjencës ushtarake izraelite, Njësia 8200, Lavender transformoi identifikimin e objektivit, duke analizuar me shpejtësi të dhënat për të identifikuar kërcënimet e mundshme. Në një fazë, baza e të dhënave renditi dhjetëra mijëra burra palestinezë që dyshohej se ishin të lidhur me grupet e rezistencës palestineze, duke thjeshtuar procesin e shënjestruar.
Raportimet zbuluan se si ushtria izraelite, për kategori të caktuara objektivash, vendosi lejime të paraautorizuara për viktimat civile, duke lejuar sulmet ajrore të vazhdonin edhe nëse ato rezultonin në dëme të konsiderueshme kolaterale.
Kjo butësi, veçanërisht e dukshme në javët e para të konfliktit, lejoi shënjestrimin e luftëtarëve të rangut të ulët duke përdorur municione të padrejtuara, duke rezultuar në shkatërrimin e shtëpive të tëra dhe humbjen e jetëve të civilëve.
Numri marramendës i vdekjeve të rreth 33.000 palestinezëve gjatë konfliktit gjashtëmujor, me qindra familje që pësuan humbje të shumta, nënvizon realitetin e zymtë të ndikimit të luftës mbi popullsinë civile.
Dëshmitë paraqesin një pamje të një ushtrie nën presion të jashtëzakonshëm për të prodhuar rezultate, me komandantët që kërkojnë një rrjedhë të vazhdueshme objektivash për të intensifikuar luftën kundër palestinezëve të rrethuar.
Raportimet zbulojnë gjithashtu luhatje në pragun për viktima të pranueshme civile, me ushtrinë izraelite që thuhet se autorizon sulme që mund të rezultojnë në vdekjen e mbi 100 civilëve në shënjestrimin e zyrtarëve të lartë të Hamasit.
Kjo qasje lejuese ndaj dëmit kolateral, veçanërisht në lidhje me militantët e rangut më të ulët, ngre shqetësime të rëndësishme ligjore dhe etike.
Tri burime të inteligjencës i thanë +972 dhe Local Call se operativët e rinj të Hamasit të shënuar nga Lavender u vranë vetëm me bomba memece, në interes të kursimit të armatimeve më të shtrenjta.
Implikimi, shpjegoi një burim, ishte se ushtria nuk do të godiste një objektiv të vogël nëse ata jetonin në një ndërtesë të lartë, sepse ushtria nuk donte të shpenzonte një “bombë dyshemeje” më të saktë dhe të shtrenjtë [me efekt kolateral më të kufizuar] për ta vrarë.
Por, nëse një objektiv i vogël jetonte në një ndërtesë me vetëm disa kate, ushtria ishte e autorizuar ta vriste atë dhe të gjithë në ndërtesë me një bombë memece, sipas hetimit.
Krimet e luftës të ‘sulmeve joproporcionale’ me sistemin IA
“Ne nuk ishim të interesuar të vrisnim operativët [e Hamasit] vetëm kur ata ishin në një ndërtesë ushtarake ose ishin të angazhuar në një aktivitet ushtarak,” tha një nga oficerët anonimë për botimet.
“Përkundrazi, IDF [ushtria izraelite] i bombardoi në shtëpi pa hezitim, si opsioni i parë. Është shumë më e lehtë të bombardosh shtëpinë e një familjeje. Sistemi është ndërtuar për t’i kërkuar në këto situata.”
“Kërkohet një ekzaminim i pavarur nga një analist [i inteligjencës], i cili verifikon se objektivat e identifikuar janë objektiva legjitime për sulm, në përputhje me kushtet e përcaktuara në direktivat e IDF-së dhe ligjin ndërkombëtar,” u tha ushtria izraelite mediave në përgjigje të hetimit.
Raportuesi i OKB-së Ben Saul paralajmëroi për krime të mundshme lufte mbi vendimet ushtarake izraelite.
Raportuesi special i OKB-së për të drejtat e njeriut dhe kundër terrorizmit tha se raportet se ushtria izraelite vendosi se ishte e lejueshme të vriteshin 15 ose 20 palestinezë për çdo bashkëpunëtor të nivelit të ulët të Hamasit, mund të përbënin “krime lufte”.
“Nëse është e vërtetë, shumë sulme izraelite në Gaza do të përbënin krime lufte të kryerjes së sulmeve joproporcionale”, tha Saul në një postim në mediat sociale.
